Projekt wspólna sprawa

1 marca 2016 r. kancelaria Domański Zakrzewski Palinka wraz z Polskim Forum Osób Niepełnosprawnych (PFON), Warmińsko-Mazurskim Sejmikiem Osób Niepełnosprawnych (W-MSON), Lubelskim Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych - Sejmik Wojewódzki (LFOON-SW), Akademią Pedagogiki Specjalnej (APS) rozpoczęła realizację projektu "Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych - wspólna sprawa". Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, Osi Priorytetowej II. Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działania 2.6 Wysoka jakość polityki na rzecz włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych. Projekt jest finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Liderem projektu jest Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych.

Projekt będzie realizowany przez dwa lata. Jest on kluczowym etapem wdrażania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych sporządzonej w Nowym Jorku dnia 13 grudnia 2006 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1169; dalej jako "KPON"), która ratyfikowana została przez Polskę we wrześniu 2012 r. Realizacja projektu jest również doniosłym wydarzeniem w postulowanym przez Konwencję procesie angażowania osób z niepełnosprawnościami do udziału w życiu publicznym. Jedną z podstawowych intencji projektu jest stworzenie dogodnych warunków dla uczestnictwa osób z niepełnosprawnościami w tworzeniu oraz wdrażaniu ustawodawstwa i polityki celem wprowadzenia w życie Konwencji, a także w podejmowaniu wszystkich decyzji dotyczących tych osób (zgodnie z art. 4 KPON).

Podstawowym rezultatem prac prowadzonych w 2016 r. będą przygotowywane przez DZP opracowania analityczne (raporty regulacyjne) w 30 obszarach normatywnych KPON, tj.: podstawy wdrażania Konwencji (art. 1-4 KPON), równość i niedyskryminacja (art. 5 KPON), kobiety z niepełnosprawnościami (art. 6 KPON), dzieci z niepełnosprawnościami (art. 7 KPON), podnoszenie świadomości (art. 8 KPON), dostępność (art. 9 KPON), prawo do życia (art. 10 KPON), sytuacje zagrożenia i sytuacje wymagające pomocy humanitarnej (art. 11 KPON), równość wobec prawa (art. 12 KPON), dostęp do wymiaru sprawiedliwości (art. 13 KPON), wolność i bezpieczeństwo (art. 14 KPON), wolność od tortur lub okrutnego, nieludzkiego traktowania lub karania (art. 15 KPON), wolność od wykorzystywania, przemocy i nadużyć (art. 16 KPON), ochrona integralności osobistej (art. 17 KPON), swoboda przemieszczania się i obywatelstwo (art. 18 KPON), niezależne życie i włączanie w lokalną społeczność (art. 19 KPON), mobilność (art. 20 KPON), wolność wypowiadania się i wyrażania opinii oraz dostęp do informacji (art. 21 KPON), poszanowanie prywatności (art. 22 KPON), poszanowanie domu i rodziny (art. 23 KPON), edukacja (art. 24 KPON), zdrowie (art. 25 KPON), rehabilitacja (art. 26 KPON), zatrudnienie (art. 27 KPON), odpowiednie warunki życia i ochrona socjalna (art. 28 KPON), udział w życiu politycznym i publicznym (art. 29 KPON), udział w życiu kulturalnym, rekreacji, wypoczynku i sporcie (art. 30 KPON), statystyka i zbieranie danych (art. 31 KPON), współpraca międzynarodowa (art. 32 KPON), wdrażanie i monitorowanie KPON na szczeblu krajowym (art. 33 KPON).

Każde z 30 opracowań obejmie analizę obecnego stanu prawa w danym obszarze normatywnym KPON i ocenę obowiązujących regulacji jako istniejącej lub potencjalnej bariery w wypełnianiu przez Rzeczpospolitą Polską obowiązków poszanowania, ochrony i realizacji praw osób z niepełnosprawnościami. Wnioski uzyskane z przeprowadzonych analiz będą punktem wyjścia do nakreślenia kierunków zmian prawnych usuwających stwierdzone bariery i  tworzących korzystne warunki prawne do realizacji polityk służących realizacji KPON.

W oparciu o opracowania DZP pod koniec 2016 r. przy udziale PFON zostaną przygotowane raporty tematyczne prezentujące stan problemów podejmowanych przez kolejne artykuły KPON oraz cele i kierunki działań dotyczących ich rozwiązywania. Raporty będą identyfikowały prawne, administracyjne, organizacyjne i inne bariery wdrażania KPON oraz zaprezentują propozycje korekt polityk publicznych służących rozwiązaniu danego problemu blokującego realizację praw przysługujących osobom z niepełnosprawnościami. DZP przygotuje 10 raportów tematycznych, a PFON kolejne 20. Kluczowych danych do przygotowania raportów tematycznych - obok analiz prawnych DZP - dostarczą działania pozostałych partnerów.

Diagnozę poszczególnych środowisk osób z niepełnosprawnością dostarczą realizowane przez W-MSON i LFOON-SW środowiskowe debaty doradczo-programowe, które odbędą się w dziesięciu środowiskach osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności: z niesprawnością ruchową, wzrokową, słuchową, głuchoniewidomych, z niepełnosprawnością intelektualną, doświadczających problemów zdrowia psychicznego, z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi, z niesprawnością spowodowaną zaburzeniami i urazami neurologicznymi, spowodowaną chorobami przewlekłymi, z niepełnosprawnością sprzężoną i wymagającą wysokiego poziomu wsparcia. Seria dziesięciu debat w wymienionych środowiskach przeprowadzona zostanie w sześciu punktach kraju. Będą to miasta: Kraków, Wrocław, Lublin, Olsztyn (wymiennie z Gdańskiem), Poznań i Warszawa. W całej Polsce odbędzie się więc w sumie sześćdziesiąt takich debat, po sześć w każdym ze środowisk. Uczestnicy debat odegrają w projekcie rolę środowiskowych doradców programowych, dlatego zostaną wskazani przez organizacje członkowskie ON oraz organizacje działające na ich rzecz. Średnio w jednej debacie środowiskowej udział weźmie 29 doradców programowych.

Bardzo ważnym działaniem projektowym w 2016 r. będzie również seria tematycznych debat doradczo-programowych realizowanych przez PFON. W trakcie debat tematycznych odbędą się pogłębione konsultacje z ekspertami, urzędnikami administracji publicznej, naukowcami, pracownikami oświaty i służby zdrowia oraz innymi praktykami dysponującymi bogatą wiedzą i doświadczeniem w przedmiocie debaty. Odegrają oni w projekcie rolę tematycznych doradców programowych. Tematykę debat wyznaczą kolejne artykuły KPON. Przeprowadzonych zostanie 28 debat tematycznych na poziomie ogólnokrajowym. Średnio w jednej debacie udział weźmie 29 tematycznych doradców programowych.

Działania projektowe prowadzone w 2016 r. obejmą, poza debatami, wykonanie niezbędnych analiz statystycznych, politologicznych i prawnych oraz badań socjologicznych służących realizacji celu głównego projektu. Realizatorami tych działań będą PFON i APS. Cel główny realizowanego projektu sformułowany został zgodnie z wymogami konkursowymi Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Celem tym jest stan, w którym podmioty polityk publicznych uczestniczące w procesie wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w Polsce będą dysponowały, niezbędnym dla skutecznego przebiegu tego procesu, potencjałem programowo-planistycznym obejmującym:

• aktualną wiedzę na temat barier stanowiących źródło dyskryminacji i utrudniających osobom niepełnosprawnym pełne uczestnictwo w funkcjonowaniu społecznym, w kontekście realizacji praw wynikających z KPON;
• wiedzę na temat istniejących barier prawnych, administracyjnych i organizacyjnych występujących w procesie wdrażania postanowień KPON;
• wytyczone pożądane kierunki zmian mające na celu usuwanie wskazanych barier;
• sformułowane rekomendacje konkretnych zmian w zakresie dostosowania polityk publicznych do postanowień i wymogów KPON.

W pierwszym roku realizacji projektu osiągnięcie jego celu ogólnego wymaga wykonania tzw. "Raportu syntetycznego", który obejmie następujące cztery części:

• Priorytety strategiczne procesu wdrażania KPON w Polsce;
• Bariery występujące w obszarach wdrażania KPON oraz kierunki działań służące ich eliminacji;
• Problemy wdrażania KPON z perspektywy osób niepełnosprawnych i propozycje ich rozwiązania – synteza raportów środowiskowych;
• Plan działań dla polityk publicznych i ich koordynacji zapewniającej komplementarność i spójność polityk publicznych.

W drugim roku realizacji projektu osiągnięciu jego celu głównego służyć będzie opracowanie Zbioru rekomendacji zmian w zakresie dostosowania polityk publicznych do postanowień KPON. Rekomendacje zawarte w tym zbiorze będą obejmować propozycje konkretnych zmian o charakterze polityczno-programowym oraz prawnym. Przygotowanie tych rekomendacji również odbędzie się przy bezpośrednim zaangażowaniu i udziale dziesięciu środowisk osób z niepełnosprawnościami, zgodnie z obowiązkiem zawartym w pkt. 3 art. 4 KPON.

Wartość projektu "Wdrażanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych - wspólna sprawa" wynosi 12.287.124 PLN, w tym wkład Funduszy Europejskich - 10.355.588 PLN.

Projekt jest realizowany przez Praktykę Life Sciences, kierowaną przez dr. hab. prof. UW Marcina Matczaka. Decyzje organizacyjno-planistyczne podejmuje Komitet Sterujący, w którym DZP reprezentuje dr Tomasz Zalasiński. Koordynatorem zespołu DZP jest dr Marcin Romanowicz.