Projekt nowej ustawy o przewadze kontraktowej

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi („Projekt”). Celem Projektu jest implementacja do polskiego porządku prawnego dyrektywy w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych („Dyrektywa”). Projekt zakłada istotne zmiany w stosunku do obecnie obowiązującej regulacji. Przedstawiamy najważniejsze rozwiązania zawarte w Projekcie.

Zmiany w projekcie ustawy o przewadze kontraktowej

Rozszerzenie katalogu przedsiębiorców objętych ustawą o przewadze kontraktowej

• Definicja produktów rolnych lub spożywczych zawarta w Projekcie odwołuje się do załącznika I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zawiera on szerszy katalog produktów, aniżeli zawarty w rozporządzeniu ustanawiającym ogólne zasady i wymagania.
• Zmiana definicji produktów rolnych i spożywczych spowoduje, że nową regulacją objęci będą przedsiębiorcy, którzy dotychczas nie podlegali rygorom obecnie obowiązującej ustawy o przewadze kontraktowej, tacy jak np. dostawcy lub nabywcy pasz, tytoniu, żywych zwierząt, nasion czy pozostałości odzwierzęcych.
• Projekt zakłada objęcie zakresem ustawy również innych produktów przeznaczonych do spożycia, o ile są przetworzone z wykorzystaniem tych wymienionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, co w skrajnych przypadkach może oznaczać konieczność prowadzenia analiz, czy dane produkty są „przetworzone” z użyciem wymienionych w załączniku.

Obrót dostawcy i nabywcy jako kryterium występowania przewagi kontraktowej

• Projekt przewiduje, że ustalenie istnienia przewagi kontraktowej odbywać się będzie wyłącznie poprzez porównanie obrotów dostawcy i nabywcy. Wprowadza on progi, których spełnienie decyduje o posiadaniu przewagi kontraktowej nad drugą stroną relacji umownej.
• Na potrzeby oceny istnienia przewagi kontraktowej, Projekt przewiduje uwzględnianie wyłącznie obrotu osiągnięty przez stronę umowy, a nie grupy kapitałowej, do której ona należy. Może to prowadzić do sytuacji, w której działający w Polsce przedsiębiorcy, np. sieci sklepów detalicznych FMCG będą dysponowali przewagą kontraktową wobec kontrahentów należących do silnych, międzynarodowych grup kapitałowych, których rzeczywista siła rynkowa jest większa aniżeli danej sieci sklepów detalicznych.

Przykłady praktyk stanowiących nieuczciwe wykorzystanie przewagi kontraktowej

• Projekt poszerza listę „nazwanych” praktyk niedozwolonych z dotychczasowych 4 do aż 17, identyfikując działania bezwzględnie zakazane (11 praktyk) oraz takie, które są dopuszczalne o ile strony umowy wypełnią określone warunki formalne (6 praktyk). Wszystkie praktyki „nazwane” wskazane w Projekcie to działania nabywców wobec dostawców.
• Projekt zakazuje bezwzględnie m.in. działań polegających na obniżaniu należności z tytułu dostarczenia produktów po ich przyjęciu przez nabywcę, w szczególności na skutek żądania rabatu. Tak zdefiniowana praktyka może doprowadzić do zakwestionowania legalności rabatów retrospektywnych, powszechnies stosowanych w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Postanowienie takie wykracza poza rozwiązania przewidziane w Dyrektywie.
• W świetle Projektu, wszystkie praktyki „nazwane” nie będą podlegać ocenie na gruncie klauzuli generalnej, zawierającej definicję nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej. Tym samym, projektodawcy z góry przyjęli, że działania wypełniające przesłanki praktyk „nazwanych” są w każdych warunkach nieuczciwe oraz powodują naruszenie istotnego interesu drugiej strony relacji umownej – dostawcy.

Termin wejścia w życie ustawy o przewadze kontraktowej

• Projekt zakłada, iż ustawa wejdzie w życie już od 1 maja 2021 roku.
• W stosunku do umów zawartych przed dniem wejścia w życie ustawy, nowe przepisy zastosowanie będą miały od 1 maja 2022 roku.

Doradztwo prawne DZP w zakresie przeciwdziałania nieuczciwej konkurencji

• Przygotowanie organizacji do zmian prawnych, w tym identyfikacja obszarów działania, które znajdują się lub znajdą się w przyszłości w obszarze zainteresowania UOKiK.
• Wsparcie w wypracowaniu modelu współpracy z dostawcami/nabywcami adresującego ryzyka prawne Projektu.
• Opracowanie procedur wewnętrznych dotyczących standardów komunikacji z kontrahentami.
• Warsztaty z ustawy o przewadze kontraktowej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień Projektu.