Zmiany KSH w zakresie procesów reorganizacyjnych na poziomie krajowym i transgranicznym

8 sierpnia 2022 roku na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji Kodeksu spółek handlowych („KSH”), będący implementacją następujących dyrektyw unijnych:

• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, oraz
• Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1151 z dnia 20 czerwca 2019 r. o stosowaniu w prawie spółek narzędzi i procesów cyfrowych.

Równocześnie, wspomniane przepisy stanowią wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie Polbud C-106/16 z dnia 25 października 2017 r., w którym TSUE uznał polskie przepisy zakładające wymóg przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego, w celu przeniesienia siedziby spółki do innego państwa członkowskiego, za ograniczające zasadę swobody przedsiębiorczości.

Omawiany projekt nowelizacji KSH, dotyczy w szczególności zmian w zakresie reorganizacji spółek, zarówno na poziomie krajowym i transgranicznym.

Kogo dotyczą proponowane zmiany?

Proponowane zmiany dotyczą podmiotów, które w najbliższym czasie planują reorganizację struktury korporacyjnej lub zagraniczną ekspansję biznesową. W związku z powyższym, przedsiębiorcy powinni przeanalizować aktualną sytuację finansową, w jakiej się znajdują i potencjalne możliwości, jakie dają przedstawione poniżej propozycje zmian przepisów.

Możliwości, jakie przyznają nowe regulacje

• zwiększenie swobody przedsiębiorczości poprzez harmonizację zasad dotyczących operacji transgranicznych,
• zwiększenie konkurencyjności polskich przedsiębiorców na rynku wewnętrznym oraz atrakcyjności rynku polskiego dla zagranicznych inwestorów,
• wprowadzenie nowych rodzajów procesów reorganizacyjnych, m. in. podział przez wyodrębnienienie,
• większa konkurencyjność spółki komandytowo-akcyjnej, poprzez rozszerzenie jej zdolności łączeniowej i podziałowej,
• ułatwienie dostępu do informacji o zamiarze dokonywania danej operacji transgranicznej, w szczegolności dla wierzycieli, wspólników, potencjalnych inwestorów obcojęzycznych, w celu śledzenia planów działalności gospodarczej danej spółki,
• rozszerzenie ochrony wspólników, wierzycieli oraz pracowników przy operacjach transgranicznych.

Szczegółowy opis proponowanych zmian

1. Wprowadzenie nowych typów reorganizacji transgranicznych

Nowelizacja wprowadza do polskiego porządku prawnego dwa nowe typy operacji transgranicznych:

1. transgraniczny podział spółek kapitałowych – możliwy wyłącznie przez przeniesienie majątku spółki dzielonej na nowo zawiązaną spółkę lub spółki;
2. przekształcenie transgraniczne – proces, w ramach którego spółka kapitałowa lub spółka komandytowo-akcyjna może zostać przekształcona w spółkę zagraniczną wymienioną w Załączniku II do dyrektywy 2017/1132 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie niektórych aspektów prawa spółek podlegającą prawu państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa-strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i przenieść swoją siedzibę statutową do tego państwa, zachowując przy tym osobowość prawną.

2. Uproszczenie procesu połączenia transgranicznego – w przypadku połączenia bez emisji udziałów (akcji), z uwagi na tożsamą proporcję zaangażowania kapitałowego w łączących się spółkach, z istoty tego rodzaju łączenia, uproszczenia w tym zakresie polegają m.in. na braku konieczności określania stosunku wymiany w planie łączenia transgranicznego, czy przygotowywaniu opinii biegłego.

 3. Wprowadzenie zasad ochrony wierzycieli, wspólników mniejszościowych oraz pracowników przy reorganizacjach transgranicznych

W odniesieniu do połączeń, podziałów oraz przekształceń transgranicznych, nowelizacja wprowadza następujące regulacje, mające zapewnić zabezpieczenie wierzycieli, wspólników mniejszościowych oraz pracowników w związku z transgranicznymi reorganizacjami:

1. zapewnienie wierzycielom możliwości zwrócenia się do odpowiedniego organu o ustanowienie zabezpieczeń w terminie jednego miesiąca od dnia ujawnienia lub udostępnieniaplanu reorganizacji (planu połączenia, podziału lub przekształcenia). Wykonanie zabezpieczenia, będzie w tym przypadku uzależnione od tego, czy reorganizacja transgraniczna zostanie skutecznie przeprowadzona;
2. zagwarantowanie wspólnikom mniejszościowym prawa wyjścia ze spółki i otrzymania wynagrodzenia za udziały lub akcje o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji, które to wynagrodzenie powinno zostać oszacowane przez niezależnego biegłego oraz umożliwienie im składania uwag do planu reorganizacji;
3. przyznanie pracownikom możliwości składania uwag do planu reorganizacji oraz zapewnienie dostępu do sprawozdania określającego m.in. wpływ planowanej reorganizacji na ich sytuację prawną, przy czym docelowo kwestie te mają zostać uregulowane w odrębnej ustawie.

4. Wprowadzenie rozwiązań dotyczących rozszerzenia kontroli transgranicznych procesów reorganizacyjnych

Aby zapewnić większe bezpieczeństwo operacji transgranicznych, nowelizacja wprowadza konieczność uzyskania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim, co dotychczas obowiązywało na gruncie połączeń transgranicznych. Wydanie przedmiotowego zaświadczenia, ma warunkować rejestrację danej reorganizacji w innym Państwie Członkowskim.

5. Wprowadzenie nowych typów reorganizacji krajowych

1. Podział przez wyodrębnienie – polega na przeniesieniu części aktywów i pasywów spółki dzielonej, na jedną lub więcej spółek przejmujących, w zamian za emisję na rzecz spółki dzielonej udziałów lub akcji w spółce nowo zawiązanej. W odróżnieniu od dotychczas funkcjonującego w polskim porządku prawnym podziału przez wydzielenie, w przypadku podziału przez wyodrębnienie wspólnicy spółki dzielonej nie stają się wspólnikami spółki przejmującej;
2. Nowy rodzaj uproszczonego połączenia – rozszerzenie możliwości łączenia spółek o przypadki łączenia bez przyznania udziałów lub akcji spółki w przypadku, gdy jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośredni wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek albo wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.

6. Zmiany w zakresie spółek komandytowo-akcyjnych

Nowelizacja zmienia dotychczasowe regulacje dotyczące uczestnictwa spółki komandytowo-akcyjnej w procedurze połączenia i podziału spółek i dopuszcza uczestnictwo spółki komandytowo-akcyjnej w procedurze połączenia jako spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej, a w przypadku podziału jako spółki dzielonej. Dotyczy to zarówno transakcji krajowych jak i transgranicznych.

7. Wejście w życie nowych regulacji

Wejście w życie większości przepisów ustawy jest planowane na 31 stycznia 2023 roku.