Nowe rozporządzenie UE 2023/1115 - punkt zwrotny w walce z globalnym wylesianiem

EUDR – unijne rozporządzenie dotyczące wylesiania

W czerwcu 2023 r. weszło w życie rozporządzenie 2023/1115 w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów. Rozporządzenie EUDR uchyla rozporządzenie UE w sprawie drewna nr 955/2010 i wprowadza zmiany po stronie popytu mające ograniczyć wylesianie i degradację lasów. Rozporządzenie wprowadza wymóg, aby towary wprowadzane na rynek UE lub wywożone z niego były produkowane w sposób zrównoważony, bez szkody dla lasów.

Kluczowe przepisy EUDR zaczną obowiązywać od 30 grudnia 2024 roku. Oczekuje się, że ich skuteczne stosowanie zmniejszy wpływ konsumpcji UE na wylesianie i degradację lasów na całym świecie.

Jakie jest kluczowe założenie rozporządzenia?

Podstawowym założeniem EUDR jest zakaz wprowadzania do obrotu, udostępniania na rynku i wywożenia z niego odnośnych towarów oraz odnośnych produktów, które nie spełniają jednocześnie następujących warunków:

1. nie powodują wylesiania;
2. zostały wyprodukowane zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji;
3. przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności.

Jakich towarów będą dotyczyć nowe obowiązki?

Lista towarów i produktów, o których wiadomo, że przyczyniają się do wylesiania, jest długa. Prawodawcy UE ograniczyli jednak zakres EUDR do siedmiu towarów i produktów z nich pochodzących, które są określane jako odnośne towary i odnośne produkty. Wybór towarów, w odniesieniu do których będą musiały zostać spełnione nowe obowiązki, został oparty na badaniach, które określiły, które z towarów konsumowanych w UE powodują największe szkody dla światowych lasów. Zakres EUDR został tym samym ograniczony do bydła, kakao, kawy, palmy olejowej, kauczuku, soi i drewna.

Lista odnośnych produktów jest znacznie dłuższa. Obejmuje ona produkty wymienione w załączniku nr 1 do EUDR, które zawierają, były karmione lub zostały wyprodukowane przy użyciu odnośnych towarów. Do odnośnych produktów zaliczają się m.in. czekolada, wołowina oraz książki.

Jakie będą nowe obowiązki?

Aby udowodnić, że odnośne towary oraz odnośne produkty spełniają wszystkie trzy warunki, od których uzależniona jest dopuszczalność ich wprowadzenia do obrotu, udostępnienia na rynku lub wywozu z UE, podmioty gospodarcze mieszczące się w zakresie EUDR będą musiały ustanowić i utrzymywać systemy należytej staranności.

Oczekiwanym rezultatem takiego ustanowienia i utrzymywania systemów należytej staranności ma być dowiedzenie, że ryzyko wprowadzenia do obrotu, udostępnienia na rynku lub wywozu z UE odnośnych towarów i odnośnych produktów pozyskanych w sposób niezrównoważony jest żadne lub znikome. Zgodnie z przepisami EUDR systemy należytej staranności składają się z trzech elementów:

1. gromadzenia informacji, danych oraz dokumentów;
2. środków oceny ryzyka;
3. środków zmniejszania ryzyka.

Które podmioty gospodarcze będą musiały spełnić nowe wymagania?

Nowe regulacje w największym stopniu dotkną osoby fizyczne i prawne, które w ramach działalności handlowej wprowadzają do obrotu lub wywożą odnośne produkty (w rozporządzeniu określone jako Podmioty) oraz innych osób/firm uczestniczących w łańcuchu dostaw, które w ramach działalności handlowej udostępniają odnośne produkty na rynku (w rozporządzeniu określone jako Podmioty handlowe). Podmioty handlowe kwalifikowane jako MŚP będą musiały spełnić mniej rygorystyczne wymagania.

Jakie będą konsekwencje naruszenia przepisów EUDR?

Katalog potencjalnych sankcji przewidziany w przepisach rozporządzenia obejmuje m.in.:

• grzywny wynoszące nawet 4% łącznego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorstwo w całej Unii w poprzednim roku finansowym;
• konfiskatę produktów;
• czasowe wykluczenie z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji I koncesji;
• czasowy zakaz wprowadzania do obrotu, udostępniania na rynku lub wywozu produktów objętych EUDR.

Katalog określony w rozporządzeniu ma charakter minimalny, co oznacza, że każde z państw członkowskich może go rozszerzyć. 

Pełną treść alertu można pobrać również w formie pliku PDF.