Zapobieganie wejściu na rynek podrobionych towarów

Dane statystyczne ostatnich lat pokazują stały wzrost zatrzymań celnych podrobionych towarów. Obecnie, zatrzymania celne obejmują swoim zakresem już nie tylko towary, które zwyczajowo kojarzą się z podróbkami, takie jak odzież czy płyty CD/DVD, lecz również produkty lecznicze, żywność oraz zabawki. Rodzi to poważne obawy o życie i zdrowie konsumentów. Wynika z tego potrzeba dbałości o prawa własności intelektualnej oraz prawidłową obsługę prawną zatrzymań celnych przez uprawnionych do tych praw.

Zatrzymania celne są skutecznym narzędziem służącym zapobieganiu wprowadzania podrobionych towarów na rynek Polski oraz rynek Unii Europejskiej.

Raport Komisji Europejskiej o „wspólnotowych działaniach celnych w zakresie egzekucji praw własności intelektualnych – wyniki na granicach europejskich – 2008” podaje, iż znakomita większość (99%) towarów naruszających prawa własności intelektualnej pochodzi z komercyjnego importu towarów.

Raport Komisji Europejskiej o „wspólnotowych działaniach celnych w zakresie egzekucji praw własności intelektualnych – wyniki na granicach europejskich – 2008”, zamieszczony na stronie: https://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/customs/customs_controls/counterfeit_piracy/statistics/2009_statistics_for_2008_full_report_en.pdf

Oznacza to, że tego typu towary przechodzą przez kontrolę celną na granicy Unii Europejskiej.

Uprawniony z tytułu prawa własności intelektualnej ma możliwość złożenia wniosku o podjęcie działań przez organy celne, w ramach procedury opisanej w Rozporządzeniu (WE) 1383/2003. We wniosku tym uprawniony opisuje swoje prawa dla potrzeb zatrzymań celnych. Złożenie takiego wniosku ma na celu umożliwienie organom celnym przeprowadzenie badań transportów towarów przechodzących przez granicę UE pod kątem praw własności intelektualnej do których uprawniony jest wnioskodawca.

Po złożeniu wniosku o podjęcie działań przez organy celne, urzędy oraz izby celne w całej Polsce oraz Unii Europejskiej są zaznajamiane z prawami własności intelektualnej przedsiębiorstwa i wszelkie ładunki zawierające towary naruszające te prawa będą zatrzymywane. Organy celne zawiadamiają uprawnionego lub jego pełnomocnika o dokonaniu zatrzymania.

Celem takiego zatrzymania jest potwierdzenie, czy podejrzane towary w istocie naruszają prawa własności intelektualnej. Przyjmuje się, iż uprawniony w celu wykazania takiego naruszenia wstępuje na drogę sądową przeciwko importerowi. Wykazania naruszenia ma na celu zniszczenie podrobionych towarów.

Podjęcie sądowego postępowania skutkuje jednak nadmiernymi kosztami dla uprawnionego oraz jest czasochłonne. W celu uniknięcia tych kwestii, zasadne wydaje się pozasądowe doprowadzenie do zniszczenia towarów, poprzez bezpośredni kontakt z naruszającym.

W przypadku, gdy podrobione towary umkną uwadze organom celnym, ściganie osób zaangażowanych w obrót podróbkami oraz usunięcie podróbek z rynku jest znacznie utrudnione.

Z racji tego, że może być wiele rodzajów towarów, które naruszają prawa własności intelektualnej, w celu należytej ich ochrony, istnieje potrzeba przeprowadzania szkoleń urzędników organów celnych oraz stałej współpracy z Wydziałem Ochrony Praw Własności Intelektualnej Departamentu Polityki Celnej Ministerstwa Finansów.

Ponadto, należy wspomnieć o projektowanym porozumieniu Anti-Counterfeiting Trade Agrement (ACTA), w negocjowaniu którego uczestniczy m.in. Unia Europejska oraz Stany Zjednoczone. Porozumienie to będzie miało za zadanie wyjaśnienie oraz ujednolicenie rodzajów procedur oraz podstaw ochrony praw własności intelektualnej w ramach porządków prawnych sygnatariuszy.

Końcowy tekst porozumienia ACTA nie jest wciąż znany, lecz 20 kwietnia 2010 roku Komisja Europejska opublikowała jego projekt. Zamieszczony jest na stronie: https://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2010/april/tradoc_146029.pdf

ACTA będzie najprawdopodobniej zawierał również narzędzia dla ukrócenia procederu obrotu towarami podrobionymi. Projekt porozumienia ACTA obecnie zawiera postanowienia zobowiązujące sygnatariuszy do wprowadzenia w swoich porządkach takich uprawnień, które zapewniałyby dostateczne poziomy ochrony przed wprowadzeniem na rynek podrobionych lub pirackich towarów (m.in. dotyczy to nakazów sądowych, zniszczenia towarów podrobionych lub pirackich, zatrzymań celnych towarów z wniosku uprawnionych oraz ex officio) oraz ochrony praw własności intelektualnej (odszkodowania, roszczenia informacyjne, zabezpieczanie roszczeń). Porozumienie to zawiera również postanowienia zobowiązujące sygnatariuszy do zapewnienia odpowiedniej ochrony praw własności intelektualnej w zakresie praw karnego.

Postanowienia w zakresie odpowiedzialności cywilnej oraz karnej mają mieć również zastosowanie do środowiska cyfrowego.

Projekt ACTA przewiduje utworzenie Komitetu Nadzorującego ACTA będzie miał za zadanie nadzorować implementację porozumienia, jego przyszły rozwój, rozstrzygać spory powstałe na gruncie interpretacji zapisów porozumienia oraz rozważy inne kwestie, które mogłyby mieć wpływ na obowiązywanie porozumienia.

Jedna z proponowanych postanowień porozumienia sugeruje ustanawianie przez sygnatariuszy wyspecjalizowanych organów ścigania dla celów przeprowadzania dochodzenia i doprowadzenia do odpowiedzialności osób zaangażowanych w naruszenia praw własności intelektualnej.

Więcej informacji w linkach zawartych na stronie: https://en.wikipedia.org/wiki/Anti-Counterfeiting_Trade_Agreement