Share
Wczoraj, 28 kwietnia 2022 roku, zapadł wyrok w sprawie dotyczącej skażenia mięsa drobiowego mikroorganizmami chorobotwórczymi gatunku Salmonella Kentucky. Mięso pochodziło z Polski, a było wprowadzane do obrotu przez litewską spółkę Romega UAB (dalej jako: „Spółka”). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „TSUE”) uznał, że taki produkt spożywczy może być uznany za niebezpieczny, pomimo że przepisy unijne jako niebezpieczną uznają żywność zawierającą inne serotypy salmonelli tj. Salmonella Enteritidis lub Salmonella Typhimurium [1].
Stan faktyczny
W wyniku przeprowadzonej w 2018 r. przez władze litewskie kontroli u hurtownika mięsa drobiowego Romega UAB, stwierdzono obecność mikroorganizmów chorobotwórczych gatunku Salmonella Kentucky w świeżym mięsie drobiowym. Organ litewski nałożył grzywnę na Spółkę za naruszenie art. 14 ust. 1 i ust. 2 lit. a) i b) rozporządzenia nr 178/2002. Następnie po stwierdzeniu obecności Salmonelli Infantis nakazano Spółce wycofanie mięsa z obrotu oraz zakazano dalszego jego wprowadzania.
Romega UAB odwołała się od decyzji, podając, że wiersz 1.28 rozdziału I załącznika I do rozporządzenia nr 2073/2005[3] zakazuje obecności w świeżym mięsie drobiowym jedynie Salmonelli o serotypie Enteritidis i Typhimurium. Przez to obecność innych serotypów takich jak Kentucky lub Infantis, nie może prowadzić do uznania żywności za niebezpieczny środek spożywczy.
Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas (najwyższy sąd administracyjny Litwy) stwierdził natomiast, że rozporządzenie nr 2073/2005 przewiduje, że właściwy organ może pobierać dalsze próbki i przeprowadzać badania w celu wykrywania i obliczania innych mikroorganizmów, ich toksyn lub metabolitów, bądź w celu weryfikacji procesów, bądź ze względu na podejrzenie, że dany środek spożywczych nie jest bezpieczny, bądź też w kontekście analizy ryzyka.
W związku z tym sąd odsyłający zwrócił się do TSUE z następującym pytaniem prejudycjalnym: czy art. 1 rozporządzenia nr 2073/2005 oraz art. 14 ust. 8 rozporządzenia nr 178/2002 należy interpretować w ten sposób, że przyznają one właściwym organom nadzoru państwa członkowskiego margines uznania w zakresie stwierdzenia, że świeże mięso drobiowe spełniające wymogi określone w wierszu l.28 rozdziału 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2073/2005 nie spełnia wymogów art. 14 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 178/2002 w sytuacji, gdy produkt spożywczy należący do tej kategorii żywności jest zanieczyszczony serotypami Salmonella innymi niż serotypy określone w wierszu l.28 rozdziału 1 załącznika I do rozporządzenia nr 2073/2005, jak to stwierdzono w niniejszej sprawie?
Wyrok TSUE
TSUE skonstatował, że organy krajowe nie powinny mieć ograniczonej możliwości poszukiwania organizmów chorobotwórczych innych niż wymienione w załączniku I do rozporządzenia nr 2073/2005, ponieważ celem tego rozporządzenia jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia.
Z uwagi na powyższy cel, również przepisy zawarte w art. 14 ust. 1, 2, 7 i 8 rozporządzenia nr 178/2002 należy interpretować rozszerzająco. Oznacza to, że władze krajowe są uprawnione do nałożenia odpowiednich ograniczeń, jeśli środki spożywcze pomimo zgodności ze szczegółowymi przepisami unijnymi, mogą być uznane za niebezpieczne.
Z powyższych względów TSUE orzekł, że „wykładni art. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych, zmienionego rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1086/2011 z dnia 27 października 2011 r. w związku z art. 14 ust. 8 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności należy dokonywać w ten sposób, że właściwy organ państwa członkowskiego może traktować jako niebezpieczne w rozumieniu art. 14 ust. 1 i 2 rozporządzenia nr 178/2002 kategorię środków spożywczych składających się ze świeżego mięsa drobiowego, w którym wykryto mikroorganizmy chorobotwórcze inne niż serotypy salmonelli, o których mowa w wierszu 1.28 rozporządzenia nr 2073/2005 zmienionego rozporządzeniem nr 1086/2011.”
Komentarz DZP
W związku z wydanym orzeczeniem, niewykluczona jest argumentacja krajowych organów nadzoru nad żywnością, że zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia uzasadnia podejmowanie wszelkich działań i stanowi podstawę do rozszerzającego traktowania przepisów żywnościowych, w tym tych dotyczących urzędowych kontroli. Orzeczenie to może osłabić pozycję przedsiębiorców działających w branży spożywczej w przypadku ewentualnej kontroli organów nadzoru nad żywnością.
Urzędowe kontrole żywności będą tematem naszego najbliższego webinarium organizowanego 12 maja 2022 r., na które już teraz serdecznie zapraszamy. W celu rejestracji na wydarzenie kliknij tutaj.
W przypadku pytań związanych z wprowadzaniem środków spożywczych do obrotu, ich składu, wytwarzania, dystrybucji, oznakowania i zasad dotyczących reklamy, zapraszamy do kontaktu z Zespołem Prawa Żywnościowego: dzp@dzp.pl
[1] Wyrok TSUE z dnia 28 kwietnia 2022 r. w sprawie C‑89/21, ECLI:EU:C:2022:313
[2] Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L. z 2002 r. Nr 31, str. 1 z późn. zm., dalej jako: „rozporządzenie nr 178/2002”)
[3] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 r. w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych (Dz. U. UE. L. z 2005 r. Nr 338, str. 1 z późn. zm., dalej jako: „rozporządzenie nr
