ShareW dniu 30 września 2015 r. Minister Zdrowia opublikował komunikat dotyczący braku możliwości modyfikowania urzędowej ceny zbytu po zakończeniu negocjacji z Komisją Ekonomiczną. Analogicznie organ wskazał, że niedopuszczalna jest modyfikacja wniosku w przypadku prowadzenia postępowania odwoławczego. Komunikat ten bazuje, w ocenie organu, na interpretacji uzasadnienia do wyroku WSA w Warszawie z dnia 6 maja 2015 r., sygn. akt VI SA/Wa 87/15. Wyrok ten, zawierający niekorzystne z perspektywy przemysłu stanowisko, na skutek braku zaskarżenia, stał się prawomocny. Oznacza to, że argumentacja Ministra Zdrowia przyjęta przez Sąd może zostać wykorzystana jako element ograniczający uprawnienia wnioskodawców w przyszłości.
Możliwość modyfikacji propozycji cenowej wnioskodawcy
Dotychczasowa praktyka Ministra Zdrowia pozwalała na modyfikację propozycji cenowej wnioskodawcy po wydaniu uchwały Komisji Ekonomicznej. Organ dopuszczał także zmianę tej ceny w ramach postępowania odwoławczego, w którym w sposób prawidłowy przyjmował nowe propozycje cenowe wnioskodawcy. Co istotne, prowadziło to do realizacji celu ustawy o refundacji, tj. zapewnienia skutecznej i bezpiecznej terapii.
Obecnie, na podstawie uzasadnienia do przywołanego wyroku, organ wskazuje w komunikacie, iż modyfikacja wniosku o objęcie refundacją poprzez zaproponowanie nowej ceny może mieć miejsce (wyłącznie) podczas negocjacji z Komisją Ekonomiczną (pkt 3 komunikatu). Stanowisko to stoi w oczywistej sprzeczności zarówno z treścią obowiązujących przepisów, jak i wspomnianą wcześniej praktyką organu.
Dodatkowo, organ bezzasadnie wskazuje, że „w II instancji postępowania refundacyjnego nie jest dopuszczalne prowadzenie negocjacji co do ceny i instrumentów dzielenia ryzyka”. Wniosek ten uzasadniono stwierdzeniem, iż „zmiana na etapie postępowania odwoławczego wniosku o objęcie refundacją i ustalenie urzędowej ceny zbytu jest pojawieniem się nowości w zakresie podstawowych elementów danego wniosku, co skutkuje powstaniem braku tożsamości przedmiotowej”.
Stanowisko to pozbawia wnioskodawcę możliwości prowadzenia postępowania odwoławczego – bez zmiany proponowanych warunków objęcia refundacją w praktyce nie jest możliwe przekonanie organu co do zasadności finansowania wnioskowanej technologii.
W naszej ocenie, stanowisko przyjęte w uzasadnieniu do ww. wyroku jest nieprawidłowe. Wynika to z faktu, iż analizowany wyrok:
- w błędny sposób rozumie rolę Komisji Ekonomicznej, która jest wyłącznie jednym z ciał eksperckich występujących w postępowaniu, w którym rozstrzygnięcie wydaje Minister Zdrowia – organ ten, tak jak miało to miejsce do tej pory, opiniuje na podstawie aktualnej ceny oraz wszystkich 13 kryteriów refundacyjnych;
- rozszerza w sposób nieuprawniony zakaz modyfikacji żądania wyrażonego we wniosku rozstrzygniętym w I instancji – postępowania odwoławcze nie może mieć pozornego charakteru;
- wbrew obecnemu stanowisku doktryny, bezzasadnie przyjmuje, iż taka zmiana może prowadzić do utraty tożsamości pomiędzy decyzjami wydanymi w poszczególnych instancjach – podczas, gdy postępowanie to dotyczy nadal tego samego produktu wnioskowanego w analogicznych warunkach refundacyjnych;
- wbrew wcześniejszemu stanowisku WSA zarówno Komisja Ekonomiczna, jak i organ nie powinny zostać zwolnione z obowiązku uzasadniania swojego stanowiska – przeczy to podstawowym zasadom prawa administracyjnego.
Rekomendacja
Mając na uwadze bezzasadność stanowiska prezentowanego w przedmiotowym komunikacie należy wskazać, iż wyroki sądów administracyjnych nie stanowią powszechnie obowiązującego prawa. Stanowisko orzecznictwa ma w sprawach administracyjnych wyłącznie pomocniczy charakter.
Wnioskodawca powinien mieć na uwadze możliwość:
- przedstawienia odmiennej oceny prawnej obowiązujących przepisów na etapie wypowiadania się co do całości akt postępowania w I instancji;
- wskazania na prawidłową interpretację przepisów, które powinny być podstawą do wydania rozstrzygnięcia w postępowaniu odwoławczym.
Planujemy w najbliższym czasie przygotowanie glosy (odmiennej opinii prawnej publikowanej w oficjalnych zeszytach Naczelnego Sądu Administracyjnego), celem poddania w wątpliwość treść tej interpretacji.
