Wolno reklamować szczepionki

Często zarzuca się firmom farmaceutycznym, że „pod płaszczykiem” szczepień ochronnych prowadzą reklamę swoich produktów, a przy tym straszą odbiorców, że brak szczepienia może źle skończyć się dla ich zdrowia. Reklama taka jest jednak jak najbardziej dopuszczalna przez prawo farmaceutyczne.

Co do zasady reklama leków dostępnych wyłącznie na receptę może być prowadzona wyłącznie wobec lekarzy i farmaceutów (art. 57 ust. 1 Prawa farmaceutycznego). Dotyczy to wielu szczepionek. Prawo farmaceutyczne przewiduje jednak wyłączenie od zakazu kierowania reklamy tych leków do wiadomości publicznej – nie dotyczy on szczepień ochronnych określonych w komunikacie Głównego Inspektora Sanitarnego (art. 57 ust. 2 Prawa farmaceutycznego). Komunikat ten zawiera wykaz szczepień ochronnych obowiązkowych, których koszty pokrywane są z budżetu państwa oraz szczepień ochronnych zalecanych, za które pacjent musi zapłacić samodzielnie.

Wśród szczepień zalecanych znalazły się m.in. szczepienia przeciwko HPV (wirus brodawczaka ludzkiego, powodujący raka szyjki macicy) oraz pneumokokom. Oznacza to, że producenci szczepionek przeciwko tym wirusom mogą te szczepionki reklamować na takich zasadach, jak leki dostępne bez recepty. Oczywiście, zachowane muszą zostać wszelkie wymogi informacyjne nałożone w szczególności na reklamy prasowe, telewizyjne i radiowe w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie reklamy produktów leczniczych.

Powyższą interpretację potwierdził Główny Inspektor Farmaceutyczny w swojej decyzji z dnia 10 sierpnia 2008 r., w której stwierdził, że jedna z firm farmaceutycznych mogła co do zasady prowadzić reklamę szczepionki dostępnej na receptę, pod warunkiem spełnienia wspomnianych wyżej wymogów.

Kampaniom informacyjnym o szczepieniach ochronnych prowadzonym lub sponsorowanym przez producentów leków zarzuca się niejednokrotnie, że straszą odbiorców pogorszeniem stanu zdrowia w przypadku niezaszczepienia się. Prawdą jest, że co do zasady reklama leku nie może takiego skutku sugerować – nie ma to jednak zastosowania do szczepień ochronnych (art. 55 ust. 2 pkt 1 lit c Prawa farmaceutycznego).

Ustawodawca uznał, że ze względu na interes pacjentów zasadne jest złagodzenie zasad reklamy szczepionek, które urzędowo uznane zostały za szczepienia ochronne. Szczególne znaczenie praktyczne ma to w przypadku szczepień zalecanych, gdyż reklama prowadzona przez producenta często jest pierwszą informacją, jaką pacjent uzyska o tym, że powinien poddać się szczepieniu. W przypadku braku tej reklamy, wiele osób nie trafiłoby do lekarza, który mógłby je o zalecanym szczepieniu poinformować. Dlatego też należy uznać omówione wyżej wyłączenia jako racjonalne i służące zdrowiu publicznemu.