Nieważność jednego z „nowych” WPGO

Jak już informowaliśmy na blogu, z początkiem lipca upłynął termin na uchwalenie zaktualizowanych Wojewódzkich Planów Gospodarki Odpadami („WPGO”).

Dotychczasowa lista województw, w których weszły w życie uchwały w sprawie wykonania już uchwalonych WPGO jest stosunkowo krótka. Są to:

• Województwo Małopolskie (25 lipca 2012 r.),
• Województwo Podlaskie (24 lipca 2012 r.),
• Województwo Pomorskie (2 sierpnia 2012 r.).

W województwach Łódzkim i Świętokrzyskim stosowne uchwały zostały już opublikowane, ale nie weszły jeszcze w życie.

Przykład Województwa Warmińsko-Mazurskiego świadczy, że pośpiech nie zawsze musi przynieść pożądane rezultaty.

Sejmik tego województwa w dniu 19 czerwca 2012 roku podjął uchwałę w sprawie przyjęcia WPGO[1] oraz uchwałę w sprawie wykonania WPGO[2]. Jednakże w drodze rozstrzygnięć nadzorczych, w dniu 26 lipca 2012 r. Wojewoda Warmińsko-Mazurski („Wojewoda”) stwierdził nieważność obu uchwał podjętych przez Sejmik[3].

W rozstrzygnięciu nadzorczym dot. uchwały w sprawie wykonania WPGO („Rozstrzygnięcie”) Wojewoda wskazał, że w wykazie regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych („RIPOK”), który stanowił załącznik do uchwały, pominięto dwie już istniejące instalacje.

Stosowne regulacje wymagają, aby w uchwałach w sprawie wykonania WPGO zostały uwzględnione instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, które na dzień 1 stycznia 2012 r. istnieją i spełniają wymagania dotyczące regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych na terenie danego województwa (podobna zasada ma zastosowanie do instalacji będących na ten dzień w budowie)[4].

Zgodnie z treścią Rozstrzygnięcia, powodem nieumieszczenia dwóch instalacji w wykazie RIPOK był fakt, że są to instalacje… finansowane w całości ze środków prywatnych. To z kolei było powiązane z jednym z przyjętych kryteriów oceny instalacji, które ma zapewnić „trwałość projektów dotyczących budowy i rozbudowy zakładów gospodarowania odpadami współfinansowanych ze środków finansowych Unii Europejskiej oraz innych środków publicznych”. Przy istnieniu konkurencji instalacji prywatnych pojawia się bowiem ryzyko, że instalacje współfinansowane ze środków publicznych nie przetworzą odpowiedniej ilości odpadów.

Trzeba przyznać, że powyższe obawy mogą być w pewnych sytuacjach uzasadnione, a w skrajnych przypadkach mogą nawet prowadzić do negatywnych konsekwencji związanych z dofinansowaniem ich budowy ze środków Unii Europejskiej. Pomimo tego, należy w pełni podzielić stanowisko Wojewody, zgodnie z którym nieumieszczenie kontrowersyjnych instalacji w wykazie RIPOK jedynie ze względu na ich źródło finansowania stanowi naruszenie nie tylko art. 16 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach[5] i art. 3 ust. 3 pkt 15c ustawy o odpadach[6], ale również konstytucyjnie gwarantowanych zasad równości wobec prawa oraz wolności działalności gospodarczej[7].

W drugim z rozstrzygnięć, tj. rozstrzygnięciu nadzorczym dot. uchwały w sprawie uchwalenia WPGO Wojewoda wskazał, że WPGO nie zawiera uregulowań dot. określenia kryteriów rozmieszczenia obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami. W opinii Wojewody, jest to obowiązkowy element WPGO[8], którego brak skutkuje niemożnością zweryfikowania, czy dokonując rozmieszczenia obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami kierowano się tzw. „zasadą bliskości”.

Co ciekawe, już na etapie opiniowania projektu WPGO szereg podmiotów wskazywał na powyższą nieprawidłowość. Opinie te nie zostały jednak uwzględnione, co argumentowano tym, że rozmieszczenie obiektów w WPGO jest zgodne z ministerialnymi zaleceniami oraz zostało dokonane na podstawie dotychczas obowiązującego WPGO. Łatwo zrozumieć logikę, którą kierował się Wojewoda gdy stwierdził, że powyższe nie zwalnia z obowiązku zamieszczenia w WPGO kryteriów rozmieszczenia obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami, skoro taki obowiązek wynika z ustawy.