Wygrana przed NSA w sprawie wyłączenia odpowiedzialności podatnika

Praktyka Podatkowa skutecznie reprezentowała byłego członka zarządu banku w sporze podatkowym dotyczącym opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) przychodów z tytułu spieniężenia tzw. akcji fantomowych otrzymanych od banku jako element zmiennego wynagrodzenia za pracę.

Przychody te zostały pierwotnie zakwalifikowane przez podatnika jako zyski z kapitałów pieniężnych i opodatkowane 19% podatkiem PIT. Co istotne, bank jako pracodawca i płatnik podatku PIT, dysponował indywidualną interpretacją przepisów prawa podatkowego, która potwierdzała takową kwalifikację tych przychodów, a Minister Finansów wskazał w niej wprost, że nie jest to przychód ze stosunku pracy, wobec czego bank nie pobiera zaliczki na podatek PIT.

Urząd Celno-Skarbowy w wyniku przeprowadzonego postępowania podatkowego wobec podatnika (byłego członka zarządu) uznał jednak, że przychód z tytułu spieniężenia akcji fantomowych powinien zostać zaliczony do źródła ze stosunku pracy i opodatkowany według skali podatkowej (32%). W zakresie pozyskanej wcześniej przez spółkę interpretacji podatkowej organ ograniczył się do stwierdzenia, że została ona wydana na wniosek banku (płatnika) i tylko jemu daje ochronę, a podatnik nie wystąpił o własną interpretację, więc sam jest sobie winien.

W toku postępowania podatkowego podatnik reprezentowany przez DZP wielokrotnie podnosił, że jeżeli nawet uznać przychód z akcji fantomowych jako przychód ze stosunku pracy, to w takiej sytuacji odpowiedzialność za jego obliczenie, pobranie i wpłacenie ponosił pracodawca (płatnik), a odpowiedzialność podatnika jest wyłączona na podstawie art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej. Z przepisu tego wynika bowiem jasno, że w przypadku przychodu ze stosunku pracy, jeżeli płatnik go nie rozliczył (zaniżył lub nie ujawnił podstawy opodatkowania), odpowiedzialność samego podatnika jest wyłączona do wysokości niepobranej zaliczki.

Organ administracji skarbowej nie zgodził się jednak na zastosowanie ww. regulacji, prezentując stanowisko, że warunkiem zastosowania art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej musi być zawinione działanie płatnika, który musi celowo nie pobrać zaliczki (świadomie zaniżyć podstawę opodatkowania). W ocenie organu, skoro w rozpatrywanej sprawie płatnik działał w zgodzie z posiadaną interpretacją, to nie był zobowiązany do pobrania zaliczki, ale sam podatnik powinien był ten przychód wykazać w swojej deklaracji i zapłacić podatek. Jego bowiem interpretacja nie chroniła. Ze stanowiskiem Urzędu Celno-Skarbowego zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie, który wydał niekorzystne dla podatnika wyroki, oddalając skargi.

10 kwietnia 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny wskutek skarg kasacyjnych przygotowanych przez Praktykę Podatkową DZP uchylił wyroki WSA w Lublinie oraz II-instancyjne decyzje podatkowe. W ustnych motywach rozstrzygnięcia NSA wskazał, że w sprawie bezwzględnie znajdzie zastosowanie wyłączenie odpowiedzialności podatkowej podatnika na podstawie art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej, a przepis ten wbrew wadliwemu stanowisku organów KAS nie zawiera żadnych ograniczeń czy warunków związanych z przyczynami niepobrania zaliczki PIT przez płatnika (sygnatury spraw II FSK 849/21 i II FSK 850/21).

Klientowi doradzali Paweł Suchocki, Senior Tax Manager oraz Artur Nowak, Partner Współzarządzający Praktyką Podatkową.

Wyrok ten ma niezwykle istotne znaczenie nie tylko dla klienta DZP, lecz również innych podatników, gdyż potwierdza, że regulacja prawna art. 26a § 1 Ordynacji podatkowej:

• wyklucza odpowiedzialność podatnika zarówno za zaliczkę, jak również za tę część zobowiązania rocznego, która odpowiada kwocie zaliczki niepobranej przez płatnika,
• nie zawiera specyficznych uwarunkowań dotyczących powodów zaniżenia lub nieujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania, w tym np. wydania na jego rzecz interpretacji indywidualnej.