Praktyka Podatkowa skutecznie broni członków zarządu w sprawie odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki z o.o.

Praktyka Podatkowa wygrała przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (NSA) spór dotyczący odpowiedzialności podatkowej członków zarządu za zaległości podatkowe spółki kapitałowej, doprowadzając do uchylenia niekorzystnych wyroków sądu pierwszej instancji oraz decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej.

Organy administracji skarbowej orzekły o odpowiedzialności podatkowej dwóch członków zarządu za zaległości spółki kapitałowej w podatku VAT, sięgające prawie 5 mln zł bez odsetek. Dwuinstancyjne postępowania podatkowe zakończyły się niekorzystnie dla członków zarządu, a decyzje orzekające ich solidarną odpowiedzialność podatkową za zaległości spółki utrzymał w mocy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, oddalając skargi członków zarządu.

21 maja 2024 r. NSA, wskutek skarg kasacyjnych przygotowanych przez Praktykę Podatkową DZP, uchylił wyroki WSA w Warszawie oraz dwuinstancyjne decyzje podatkowe (sygn. spraw III FSK 4743/21 oraz III FSK 4998/21).

Kluczowe okazały się zarzuty kasacyjne pełnomocników związane z pozbawieniem członków zarządu możliwości czynnego udziału w każdym stadium postępowania podatkowego, a który to mankament został zaaprobowany przez WSA w Warszawie. W rozpatrywanych sprawach organy podatkowe wszczęły postępowania podatkowe na nieco ponad miesiąc przed upływem terminu przedawnienia na wydanie tego typu decyzji i w jednym dniu wydały postanowienia o wszczęciu postępowań podatkowych i postanowienia wyznaczające stronom 7-dniowy termin na wypowiedzenie się w sprawie zebranego materiału dowodowego (w trybie art. 200 Ordynacji podatkowej).

W efekcie członkowie zarządu otwierając korespondencję z Urzędu Skarbowego tego samego dnia dowiedzieli się, że postępowanie podatkowe zostało wszczęte, a jednocześnie, iż materiał dowodowy jest już kompletny, a organ jest gotowy do wydania rozstrzygnięcia.

Główny zarzut proceduralny naszych doradców dotyczył tego, że w istocie organ podatkowy pierwszej instancji zawiadamiając członków zarządu w tym samym dniu o wszczęciu postępowania podatkowego oraz o możliwości wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego nie przeprowadził żadnego postępowania podatkowego.  

NSA zgodził się z naszymi prawnikami, że taki sposób procedowania organu podatkowego był niezgodny z zasadą czynnego udziału strony w każdym stadium postępowania podatkowego. W ocenie NSA działanie organu, w wyniku którego strona jednocześnie dowiaduje się o wszczęciu postępowania i mającym nastąpić za 7 dni jego zakończeniu, oznacza, że postępowanie wyjaśniające do chwili wyznaczenia stronie tego terminu wcale się nie toczyło, a strona nie miała możliwości czynnego udziału w sprawie.

NSA uznał, że doręczenie członkom zarządu jednocześnie postanowień o wszczęciu postępowań i postanowień wyznaczających 7-dniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego (które zostały wydane tego samego dnia), narusza fundamentalną zasadę czynnego udziału strony w postępowaniu podatkowym wyrażonej w art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej, czego nie mógł naprawić organ odwoławczy, gdyż nie jest on uprawniony do samodzielnego przeprowadzenia postępowania w całości lub znacznej części.

Wyroki te mają niezwykle istotne znaczenie nie tylko dla klientów DZP, lecz również innych podatników, gdyż potwierdzają, że organy administracji skarbowej nie mogą „chodzić na skróty” wszczynając i prowadząc postępowania podatkowe, a zbliżający się termin przedawnienia nie uprawnia organów do pozbawiania podatników ich podstawowych praw i gwarancji procesowych.

Klientowi doradzali i reprezentowali na rozprawie przed NSA Paweł Suchocki, Senior Tax Manager oraz Artur Nowak, Partner Współzarządzający Praktyką Podatkową.