Roszady właścicielskie nie poprawią sytuacji finansowej szpitali

Rzeczywiście, minister zdrowia pod koniec ubiegłego roku powołał zespół, którego zadaniem ma być opracowanie aktów normatywnych wprowadzających systemową restrukturyzację wszystkich szpitali w Polsce, ich zobowiązań finansowych, struktury właścicielskiej, a także konsolidację sektora, profilowanie szpitali i zmianę struktury świadczeń przez nie udzielanych. Projekty opracowane przez zespół mają doprowadzić do utworzenia centralnego podmiotu odpowiedzialnego za nadzór nad procesami restrukturyzacyjnymi oraz stworzenie korpusu certyfikowanych doradców restrukturyzacyjnych i menedżerów w ochronie zdrowia. Zakres prac zespołu został zakreślony bardzo szeroko i ambitnie. Można oczywiście dyskutować o trafności doboru priorytetów w pracach zespołu, ale mogą się one zmienić, wszak zakres tych prac został określony „w szczególności”. Samo powołanie zespołu, który ma wskazać kierunki niezbędnych zmian i opracować niezbędne projekty ustaw, należy ocenić pozytywnie. System ochrony zdrowia od wielu lat boryka się z problemami strukturalnymi, finansowymi oraz fatalnym otoczeniem prawnym. Prawo do ochrony zdrowia jest w Polsce jednym z najsłabiej chronionych konstytucyjnych praw podmiotowych, a niektóre jego gwarancje są wręcz iluzoryczne. Dlatego podjęcie działań mających na celu opracowanie strategii wychodzenia z zapaści jest jednym z najpilniejszych zadań władz publicznych. Pojawia się jednak pytanie, czy zespół będzie w stanie rzetelnie wywiązać się z powierzonych zadań. Można mieć co do tego wątpliwości.

 

Zarówno skład zespołu, w którym zabrakło przedstawicieli samorządu terytorialnego, jako podmiotów odpowiedzialnych za funkcjonowanie większości szpitali w Polsce, jak i harmonogram jego prac, wskazują, że faktycznym celem jest doraźne rozwiązanie problemu. Zespół został bowiem zobowiązany do opracowania założeń projektowanych zmian prawnych w terminie do 28 lutego 2021 r., natomiast projekty ustaw wdrażających te założenia mają zostać opracowane w terminie do 31 maja 2021 r. W tak krótkim terminie nie sposób stworzyć konstruktywnej regulacji reformującej system ochrony zdrowia (nie wspominając nawet o przeprowadzeniu konsultacji publicznych). Stan epidemii wykazał wystarczająco wyraźnie stopień niewydolności systemu. Zadłużenie szpitali stale rośnie, a działania mające na celu zahamowanie tego wzrostu okazują się nieskuteczne. W listopadzie 2019 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wprowadzona w 2016 r. zmiana, polegająca na zobowiązaniu jednostek samorządu terytorialnego do pokrywania straty netto szpitali, jest sprzeczna z Konstytucją RP, prowadzi bowiem do niedopuszczalnego przeniesienia obowiązku finansowania świadczeń z Narodowego Funduszu Zdrowa (NFZ) na JST. W orzeczeniu tym (sygn. akt K 4/17) TK wyraźnie wskazał główne źródło problemów finansowych szpitali. Jest nim niedoszacowanie wartości świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych przez NFZ. Środki otrzymane przez szpitale nie pokrywają realnych kosztów udzielanych przez nie świadczeń, a różnica napędza lawinę ich zadłużenia.