Postępowania w sprawie uchwał KRS nie mogą być umorzone

08.03.2021

Autorzy:
Dr Tomasz Zalasiński

W dniu 2 marca 2021 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok (sygn. C-824/18), w którym stwierdził, że zmiany w systemie prawnym, które po pierwsze, pozbawiają możliwości sądowej kontroli legalności działań Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) przez uczestników konkursów na stanowiska sędziowskie w Sądzie Najwyższym (SN), po drugie, nakazują umorzenie wszczętych i niezakończonych postępowań dotyczących kontroli takich uchwał KRS, oraz po trzecie, wykluczają możliwość uzyskania przez sąd krajowy odpowiedzi na pytanie prejudycjalne, stoją w sprzeczności z prawem UE (art. 267 TFUE i art. 4 ust. 3 TUE, art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE), jeżeli ich skutkiem są wątpliwości co do niezawisłości i niezależności powołanych w ten sposób sędziów SN.

Podobnie, jako sprzeczne z prawem UE (art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE), należy uznać działania prawodawcze, które zmierzałyby do utrzymania skuteczności powołań na stanowiska sędziowskie pomimo stwierdzenia nielegalności uchwał KRS. W takiej sytuacji sądowa kontrola działalności administracji publicznej (KRS) stawałaby się bowiem iluzoryczna.

Ocenę, czy w analizowanym stanie faktycznym i prawnym wystąpiły przesłanki skutkujące naruszeniem prawa UE, TSUE pozostawił Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu (NSA) jako sądowi zwracającemu się z pytaniem prejudycjalnym. Przesłanki wskazane w wyroku TSUE nie pozostawiają jednak w tym zakresie najmniejszych wątpliwości, że zmiany ustawowe dotyczące KRS, wprowadzone w 2018 r i 2019 r. należy uznać za sprzeczne z prawem UE. Jeśli ocenę tę podzieli NSA, powinien rozstrzygnąć zawisłą przed nim sprawę w oparciu o przepisy obowiązujące w okresie sprzed wprowadzenia kwestionowanych zmian. Z wyroku TSUE wynika ponadto, że pominięcie to powinno obejmować także regulację pozwalającą na powoływanie sędziów pomimo kwestionowania legalności uchwał KRS.

Dalszą część opinii autorstwa Tomasza Zalasińskiego, Counsela w zespole doradztwa regulacyjnego i legislacji, przeczytają Państwo na stronie Dziennika Gazety Prawnej.