Czy świadek faktycznie odpowiada za mówienie nieprawdy?

Zeznania świadków stanowią nierzadko istotę materiału dowodowego, na którym opiera się organ procesowy, wydając rozstrzygnięcie. Dlatego też na świadkach ciąży rygor odpowiedzialności karnej za przekazanie nieprawdy. W praktyce ściga się ich jednak niezwykle rzadko. Czy to oznacza, że świadkowie prawie nigdy nie kłamią? Analizując orzecznictwo, wydaje się, że przyczyna leży zupełnie gdzie indziej.

Do ośmiu lat więzienia

Przestępstwo składania fałszywych zeznań określa art. 233 kodeksu karnego. Zgodnie z § 1 tego przepisu kto, składając zeznanie mające służyć za dowód w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, zeznaje nieprawdę lub zataja prawdę, podlega karze pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat ośmiu.

Jeszcze do 15 kwietnia 2016 r. górna granica ustawowego zagrożenia karą pozbawienia wolności wynosiła w przypadku omawianego czynu zabronionego zaledwie trzy lata. Dostrzegając wagę analizowanego występku, ustawodawca zdecydował się jednak na niemalże trzykrotne podniesienie tejże granicy.

W uzasadnieniu ustawy nowelizującej argumentowano wówczas, że zmiana ta ma na celu zwiększenie stopnia ochrony wymiaru sprawiedliwości przed wprowadzeniem w błąd organów procesowych w wyniku składania fałszywych zeznań, co może skutkować wydaniem wyroku oczywiście niesprawiedliwego. Słusznie podkreślono, że świadkowie to podstawowe źródła dowodowe.

---

Cały artykuł autorstwa Rafała Karbowniczka, Senior Associate i Małgorzaty Karasińskiej, Associate z Praktyki Postępowań Spornych jest dostępny na stronie Rzeczpospolitej.