Zasady uznawania wypadku przy pracy zdalnej wedle nowelizacji Kodeksu pracy

Ustawa nowelizująca kodeks pracy zawiera dość rozbudowane przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy zdalnej. Ponadto w sposób ramowy określa sposób i tryb postępowania w razie wypadku przy pracy „na odległość”.

Można odnieść wrażenie, że panuje ogólne przekonanie, iż ryzyko wypadku przy pracy zdalnej jest niewielkie. Tymczasem Państwowa Inspekcja Pracy raportowała już o zdarzeniach noszących znamiona zarówno ciężkich, jak i śmiertelnych wypadków przy pracy zdalnej. Co więcej, nie jesteśmy w stanie określić rzeczywistej skali tych zdarzeń, ponieważ ustawowy obowiązek pracodawcy informowania inspekcji o wypadkach przy pracy ogranicza się do tych, które noszą znamiona śmiertelnych, ciężkich lub zbiorowych.

Nie wolno również zapomnieć o podstawowym obowiązku pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz związanym z nim aspektem uzupełniającej odpowiedzialności pracodawcy za szkodę poniesioną przez pracownika na skutek wypadku przy pracy. Rozpatrując zagadnienie wypadków przy pracy zdalnej w tak zarysowanej, szerszej perspektywie, okazuje się, że traktowanie kwestii wypadków przy pracy zdalnej „po macoszemu” jest dalece nieuzasadnione.

Co na to ustawodawca

Dotychczasowe regulacje dotyczące pracy zdalnej zawarte w ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2021 r., poz. 2095 ze zm.) są bardzo ograniczone – również w zakresie, w jakim nie zawierają unormowań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy podczas pracy zdalnej oraz zasad postępowania w razie wypadków przy tej pracy. Pracodawcy uzupełniają te braki na własną rękę, np. opracowując regulaminy pracy zdalnej, w których określają szczegółowe zasady bhp czy instrukcje postępowania w razie wypadku.

Ustawodawca dostrzegł problem wskazanych luk. Uchwalona w ostatnich dniach przez Sejm ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw z 1 grudnia 2022 r. (dalej: nowelizacja), przewidująca wprowadzenie pracy zdalnej do kodeksu pracy na stałe, zawiera dość rozbudowane przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, jak również w sposób ramowy określa sposób i tryb postępowania w razie wypadku przy pracy zdalnej. Tym samym już niebawem pracodawcy zyskają określone wytyczne, które usuną część dotychczasowych wątpliwości.

Nowelizacja stanowi również wprost o konieczności określenia przez pracodawcę w przepisanym trybie i formie (np. w regulaminie pracy zdalnej) szczegółowych zasad wykonywania pracy zdalnej. To rozwiązanie wydaje się nie do przecenienia nie tylko z punktu widzenia zapobiegania wypadkom przy pracy zdalnej, ale również kwalifikacji prawnej ewentualnego zdarzenia wypadkowego – tj. czy stanowi ono lub nie wypadek przy pracy. Specyfika pracy zdalnej powoduje bowiem, że granica pomiędzy życiem prywatnym a zawodowym pracownika zaciera się. Również z tego powodu rekomendowanym, aczkolwiek nieprzewidzianym w nowelizacji rozwiązaniem, byłoby opracowanie przez pracodawcę instrukcji postępowania w razie wypadku przy pracy zdalnej.

(...)

---

Cały artykuł autorstwa Justyny Siemiatyckiej, Associate z Praktyki Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych jest dostępny na stronie dziennika Rzeczpospolita.