Wspólnik może już ścigać karnie zarząd narażający spółkę na szkodę

Jedna z ostatnich zmian kodeksu karnego dotyczy poszerzenia kręgu podmiotów, które mogą złożyć wniosek o ściganie kadry menedżerskiej (członków zarządu, dyrektorów, prokurentów) za sprowadzenie niebezpieczeństwa wyrządzenia szkody majątkowej spółce, które to przestępstwo nie jest ścigane z urzędu. Dotychczas takie uprawnienie przysługiwało wyłącznie pokrzywdzonej spółce. Od 1 października 2023 r. zainicjować proces karny mogą również wspólnicy, udziałowcy czy akcjonariusze, co stwarza ryzyka instrumentalnego angażowania organów ścigania w sytuacji konfliktu w spółce.

Działanie na szkodę spółki - jako najczęściej występujące przestępstwo menedżerów

Jednym z najczęściej spotykanych czynów zabronionych, występujących w przestępczości „białych kołnierzyków” (tzw. white-collar crime) jest przestępstwo niegospodarności menedżerskiej, zwane również nadużyciem zaufania w obrocie gospodarczym lub działaniem na szkodę spółki (art. 296 par. 1 k.k.). Jego istotą jest podjęcie przez osobę o uprawnieniach zarządczych decyzji, która skutkuje szkodą majątkową w wysokości przekraczającej 200.000 zł. Decyzja ta ma jednocześnie stanowić nadużycie uprawnień bądź niedopełnienie obowiązków.

Przestępstwo to występuje w kilku typach, m.in. w uprzywilejowanym – gdy sprawca działa nieumyślnie (art. 296 par. 4 k.k.) lub kwalifikowanym – gdy kwota szkody przewyższa milion złotych (art. 296 par. 3 k.k.).

Art. 296 k.k. jako następca art. 585 k.s.h.

Opisywany wyżej art. 296 par. 1 k.k. jest spadkobiercą pozakodeksowego przepisu karnego, tj. art. 585 par. 1 k.s.h., który obowiązywał do lipca 2011 roku i dotyczył zachowań popełnionych na szkodę spółki handlowej. Wówczas zakres penalizacji był bardzo szeroki, a to chociażby ze względu na irrelewantność tego, czy doszło już do wyrządzenia szkody i w jakiej wysokości, czy też wystąpienie tej szkody jest jedynie prawdopodobne, a także z powodu brak klauzuli czynnego żalu. Przestępstwo to było również ścigane z urzędu.
(...)

----

Cały artykuł Rafała Karbowniczka i Małgorzaty Karasińskiej z zespołu prawa karnego dostępny jest w serwisie Prawo.pl.