Gdzie znajdę przystępnie podane, różnorodne informacje prawne?
Centrum prasowe DZP.
12.03.2024
Autorzy:Pojęcie sankcji – nazywanych w prawie unijnym „środkami ograniczającymi” – stało się nowością zarówno dla wielu polskich przedsiębiorców, jak i prawników. Do tej pory, choć były one obecne w europejskim systemie prawnym, to funkcjonowały w odniesieniu do krajów, z którymi Polska nie prowadzi intensywnej wymiany handlowej. Nie były więc przedmiotem większego zainteresowania. Wszystko zmieniło się wraz z rosyjską agresją na Ukrainę – Unia Europejska stanęła przed geopolitycznym wyzwaniem, na który odpowiedziała w radykalny sposób nakazując przedsiębiorcom stopniowe ograniczanie relacji handlowej z Rosją i Białorusią. Środki, które miały być tymczasowym rozwiązaniem, stały się integralnym elementem krajowego systemu prawnego, będąc wyzwaniem dla wszystkich podmiotów działających na rynku.
System sankcyjny jest dwutorowy. Pierwszym i najważniejszym z jego elementów są rozporządzenia unijne, które są bezpośrednio skuteczne w krajowym porządku prawnym. Oznacza to, że polski ustawodawca nie musi przyjmować dodatkowych ustaw, żeby wcielić je w życie – sankcje te są skuteczne mocą decyzji Rady Unii Europejskiej. Podstawowym problemem, który napotyka przedsiębiorca próbujący przenalizować stan prawny jest mnogość rozporządzeń sankcyjnych. W odniesieniu do Federacji Rosyjskiej mamy 5 rozporządzeń unijnych, które regulują inne aspekty środków ograniczających. Co więcej, ulegają one dynamicznym zmianom, gdyż rosyjskie podmioty szukają luk w przepisach, a Unia próbuje owe luki łatać. Sukcesywnie poszerza się także zakres przedmiotowy sankcji na kolejne kategorie towarów i usług, gdyż wraz podtrzymywaniem przez Rosję agresji na Ukrainę, Unia Europejska stara się wywrzeć coraz większą presję gospodarczą, która ma skłonić Rosję do wycofania wojsk. Równocześnie system sankcyjny uzupełnia poziom krajowy – Polska przyjęła swoją własną ustawę sankcyjną, która przewiduje zarówno listę sankcji podmiotowych, a więc osób i spółek, z którymi polscy przedsiębiorcy nie mogą współpracować, jak i sankcje przedmiotowe, a więc m.in. zakaz handlu węglem z Federacją Rosyjską i podmiotami rosyjskimi. Polska ustawa przewiduje również kary, które mogą mieć charakter karny, administracyjny lub mogą być związane z wykluczeniem z przetargów publicznych. Owa dwutorowość systemu stanowi niekiedy wyzwanie dla prawników i przedsiębiorców, gdyż unijny poziom niekiedy krzyżuje się z innymi krajowymi reżimami prawnymi jak przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu, czy też ogólnymi zasadami odpowiedzialności karnej. Powoduje to, że przedsiębiorca może być zagrożony sankcją „z kilku stron”. Dlatego też istotne jest ciągłe i stałe monitorowanie tak stanu prawnego, jak i bieżącej działalności przedsiębiorcy.
Jak już wspomniano wcześniej, unijne i krajowe prawodawstwo sankcyjne rozwija się w niezwykle dynamicznym tempie. Podtrzymywanie rosyjskiej agresji na Ukrainę spotyka się z odpowiedzią w postaci sukcesywnie poszerzanego katalogu sankcji. W połowie grudnia 2023 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła kolejny, 12 pakiet gospodarczych i indywidualnych wymierzonych w Rosję, obejmujący m.in. transakcje związane z kryptowalutami. Obecnie trwają prace równocześnie nad dwoma kolejnymi pakietami sankcji – o ile pierwszy z nich, trzynasty, zostanie przyjęty do końca lutego i poszerzać będzie wyłącznie „czarne listy” osób i spółek, z którymi handel jest niedozwolony, to czternasty pakiet może okazać się rewolucyjny. Ma on objąć m.in. zakaz importu aluminium z Rosji. Będzie to poważna zmiana dla przedsiębiorców w wielu branżach, w tym chemicznej – 9% importowanego aluminium przez UE wciąż pochodzi z Rosji.
(...)
-----
Z całym artykułem Wiktorii Kuczkowskiej i Gniewomira Wycichowskiego-Kuchty z Praktyki Doradztwa Regulacyjnego, Legislacji i Compliance można zapoznać się w numerze 1/2024 Magazynu Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego "Polska Chemia" dostępnym w wersji elektronicznej w serwisie PIPC.org.pl