Hard to explain? – rozumowania abdukcyjne w prawniczych wnioskowaniach o faktach

Abdukcja jako zaczerpnięta z filozofii metoda polegająca na wyciąganiu wniosków na podstawie najlepszego dostępnego wyjaśnienia pasującego do obserwowanych danych i dowodów, może mieć zastosowanie do prowadzonych przez prawników rozumowań dotyczących faktów.

Rozważania na ten temat przedstawił Bartosz Wielechowski, prawnik DZP, w numerze 2(39)/2024 czasopisma Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej. W swoim artykule „Hard to explain? – rozumowania abdukcyjne w prawniczych wnioskowaniach o faktach” omawia koncepcję wnioskowania do najlepszego wyjaśnienia (IBE - inference to the best explanation) oraz przedstawia abdukcję jako narzędzie wspierające proces analizy i interpretacji dowodów. Rozważa ponadto, jak te metody mogą wzbogacić tradycyjne podejście do ustalania faktów i oceny dowodów w prawie, takie jak indukcja czy dedukcja.

Opisuje także, jak koncepcja rozumowania abdukcyjnego opracowana przez C. S. Peirce’a oraz koncepcja wnioskowania do najlepszego wyjaśnienia pochodząca od Gilberta Harmana i spopularyzowana przez Petera Liptona, mają się do polskiej tradycji filozoficznej i korzystającej z niej doktryny prawniczej.

„Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” to czasopismo naukowe wydawane przez Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR, we współpracy z Wolters Kluwer Polska.

Artykuł dostępny do pobrania na stronie czasopisma.