Postanowienia umowy wykraczające poza granice swobody umów

Artykuł 385¹i n. KC wprowadzają instrument wzmocnionej względem zasad ogólnych, w tym wynikających z art. 353¹ KC, kontroli postanowień narzuconych przez przedsiębiorcę. Oznacza to, że w sytuacji, gdy postanowienia umowy są sprzeczne z ustawą lub zasadami współżycia społecznego, a przez to wykraczają poza granice swobody umów, a jednocześnie postanowienia te mają walor niedozwolonych w rozumieniu art. 385¹ § 1 KC, to zastosowanie powinien znaleźć art. 385¹ § 2 KC przewidujący sankcję braku dalszego związania postanowieniem przy jednoczesnym związaniu umową w pozostałym zakresie, a nie art. 58 § 1 lub 2 KC. Postanowienie SN z 31.10.2024 r., I CSK 2546/23.

W niniejszej sprawie SN pochylił się nad kwestią granic swobody umów zawieranych z konsumentem, której stan faktyczny wyglądał w sposób następujący.

Sąd Apelacyjny w Lublinie oddalił apelację pozwanego od wyroku SO w Lublinie, zgodnie z którym ustalono nieistnienie stosunku prawnego wynikającego z umowy kredytu. Wyrokiem tym zasądzono zwrot kwot uiszczonych przez powodów na podstawie wspomnianej umowy. Pozwany wniósł skargę kasacyjną od wyroku SA, a we wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wskazał na konieczność dokonania wykładni art. 69 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 8 ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm), a także art. 58 § 2, art. 3531 oraz art. 3851–3853 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.; dalej KC), które to przepisy w ocenie pozwanego budziły poważne wątpliwości oraz wywoływały rozbieżności w doktrynie.

(...)

Cały artykuł Anny Ciepli, Senior Associate i Julii Kładocznej, Associate z Praktyki Postępowań Spornych dostępny na stronie legalis.pl.