Prawo pacjenta i obowiązek świadczeniodawcy

Piotr Pawłowski, Adwokat, Domański Zakrzewski Palinka Sp. k.

Jednym z podstawowych praw pacjenta jest uzyskanie prawa dostępu do dotyczącej go dokumentacji medycznej. Prawo to wynika nie tylko z ustawy o prawach pacjenta, ale również z Konstytucji RP oraz prawodawstwa UE. 

Obowiązek udostępnienia dokumentacji pacjentom ciąży nie tylko na szpitalach publicznych, ale na wszystkich podmiotach wykonujących działalność leczniczą. Dostęp do informacji publicznej unormowany został przede wszystkim w przepisach Ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Należy jednak zwrócić uwagę, że kwestie te uregulowano również w przepisach wyższej rangi – w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w prawodawstwie Unii Europejskiej.

Konstytucja RP wprost nie ustanawia prawa do uzyskania dostępu do dokumentacji medycznej niezależnie od tego, czy jest ona w posiadaniu podmiotów publicznych, czy prywatnych. Przewiduje jedynie, że każdy ma prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Z racji tego, że przepis ten mówi jedynie o urzędowych zbiorach danych, a więc takich, które zostały wytworzone przez organy władzy publicznej, nie ma zastosowania do podmiotów wykonujących działalność leczniczą – nawet tych o statusie podmiotów leczniczych, niebędących przedsiębiorcami, np. samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej można jednak wywieść pośrednio z ustępu 4 art. 51 Konstytucji RP, zgodnie z którym każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.

Prawodawstwo Unii Europejskiej, podobnie jak Konstytucja RP do niedawna również wprost nie stanowiło o prawie dostępu pacjentów do dotyczącej ich dokumentacji medycznej. Sytuacja ta uległa zmianie 24 kwietnia 2011 roku, kiedy weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/24/UE z 9 marca 2011 roku w sprawie stosowania praw pacjentów w transgranicznej opiece zdrowotnej. Nakłada ona obowiązki zarówno na tzw. państwa leczenia (tzn. to, w którym udzielane jest świadczenie), jak i państwa ubezpieczenia (tzn. to, w którym świadczeniobiorca podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu), należące do Unii Europejskiej. Prawo to dotyczy zagwarantowania pacjentom dostępu do dokumentacji medycznej. I tak, na państwa leczenia nałożony został obowiązek zagwarantowania, że w celu zapewnienia ciągłości opieki pacjenci, którzy skorzystali z leczenia będą uprawnieni do pisemnej lub elektronicznej dokumentacji medycznej tego leczenia i mieli dostęp do co najmniej jednej kopii tej dokumentacji zgodnie z krajowymi środkami wdrażającymi unijne przepisy o ochronie danych osobowych, w szczególności dyrektywy 95/46/WE i 2002/58/WE. Z kolei państwa ubezpieczenia obowiązane są zapewnić pacjentom korzystającym lub chcącym skorzystać z transgranicznej opieki zdrowotnej co najmniej jedną kopię swojej dokumentacji medycznej lub zdalny dostęp do niej, zgodnie z wytycznymi krajowych ośrodków wdrażających unijne przepisy o ochronie danych osobowych (Dyrektywy 95/46/WE i 2002/58/WE).

Źródło: www.medicalnet.pl, 18 sierpnia 2011