Zmiany w procedurze uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny

Dnia 29 sierpnia bieżącego roku weszła w życie nowelizacja Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, zmieniająca w sposób istotny procedurę uznawania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny.

Dotychczasowa procedura oparta była o konstrukcję milczącej zgody organu. Procedura inicjowana była zgłoszeniem dokonywanym przez wytwórcę i przedkładanym marszałkowi województwa, w którym określano, między innymi, jakiej substancji czy przedmiotu dotyczy zgłoszenie, jak przebiega proces, w którym powstaje zgłaszana substancja czy przedmiot oraz proces, w którym zostanie ona następnie wykorzystana. Wytwórca był też zobowiązany do załączenia do zgłoszenia dowodów potwierdzających spełnienie przez zgłaszany produkt czy substancję warunków uznania za produkt uboczny, które wskazane zostały w art. 10 Ustawy o odpadach. Marszałek województwa, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania zgłoszenia, mógł złożyć sprzeciw w formie decyzji. W takim przypadku przedmiot lub substancja nie uzyskiwały statusu produktu ubocznego i dalej traktowane były jak odpad. Jeśli sprzeciw nie został zgłoszony w terminie, zgłaszany przedmiot lub substancja zostawała uznana za produkt uboczny (milcząca zgoda organu).

Nowelizacja ustawy o odpadach wprowadza zupełnie nowy model postępowania - status produktu ubocznego nadawany będzie przedmiotom i substancjom w drodze decyzji marszałka województwa, po uzyskaniu przez niego opinii wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Ustawodawca zdecydował się zatem na odejście od dotychczasowej konstrukcji milczącej zgody organu. W przypadku negatywnej opinii, marszałek województwa zobowiązany będzie do wydania decyzji odmownej, zaś opinia pozytywna nie ma charakteru wiążącego. Decyzja uznająca przedmiot lub substancję za produkt uboczny ważna będzie przez 10 lat, jednak wprowadzenie zmian do procesu produkcyjnego lub procesu, w którym wykorzystywany jest produkt uboczny, powoduje konieczność dokonania nowego zgłoszenia i uzyskania nowej decyzji uznającej przedmiot lub substancję za produkt uboczny. Stwarzać to będzie dodatkowe trudności, zwłaszcza dla przedsiębiorców funkcjonujących w branżach podlegających dynamicznemu rozwojowi oraz dla wytwórców zbywających produkt uboczny - w domyśle bowiem każda zmiana w sposobie wykorzystania produktu ubocznego przez odbiorcę spowoduje konieczność ponownego wystąpienia o wydanie decyzji uznającej dany przedmiot lub substancję za produkt uboczny.

Przed wydaniem decyzji uznającej przedmiot lub substancję za produkt uboczny wojewódzki inspektor ochrony środowiska może przeprowadzić kontrolę w zakresie objętym zgłoszeniem. Na czas trwania kontroli wstrzymywany jest bieg terminu do wydania przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska opinii.

Bez zmian pozostają warunki merytoryczne uznania przedmiotu lub substancji za produkt uboczny. Konieczne jest więc wykazanie, że dalsze wykorzystywanie przedmiotu lub substancji jest pewne, przedmiot lub substancja mogą być wykorzystywane bezpośrednio bez dalszego przetwarzania, innego niż normalna praktyka przemysłowa, dany przedmiot lub substancja są produkowane jako integralna część procesu produkcyjnego oraz że dana substancja lub przedmiot spełniają wszystkie istotne wymagania, w tym prawne, w zakresie produktu, ochrony środowiska oraz życia i zdrowia ludzi, dla określonego wykorzystania tych substancji lub przedmiotów i wykorzystanie talcie nie doprowadzi do ogólnych negatywnych oddziaływań na środowisko, życie lub zdrowie ludzi.

Ze względu na brak określenia w ustawie o odpadach terminu wydania decyzji uznającej przedmiot lub substancję za produkt uboczny, zastosowanie znajdą tu ogólne przepisy o terminach załatwiania spraw zawarte w kodeksie postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 35 § 3 tej ustawy, załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. W praktyce dotrzymanie ustawowych terminów przez marszałków województw może okazać się utrudnione, zwłaszcza w początkowym okresie obowiązywania znowelizowanej ustawy o odpadach.

Spore poruszenie wśród przedsiębiorców wywołał wprowadzony art. 3 ustawy zmieniającej przepis przejściowy, zgodnie z którym uznanie przedmiotu lub substancji za produkt uboczny, które nastąpiło przed wejścia w życie ustawy zmieniającej, wygasa z upływem 6 miesięcy od dnia wejście w życie tej ustawy. Oznacza to konieczność dokonania nowych zgłoszeń przez wszystkich przedsiębiorców wytwarzających produkty uboczne w stosunkowo krótkim terminie. W uzasadnieniu projektu ustawy nie wskazano przyczyn, dla których wprowadzony został mechanizm wygasania dotychczas uzyskanych uznań za produkt uboczny ani też z jakiego względu przewidziano tak krótki termin na uzyskanie decyzji zgodnie z nową procedurą.

Źrodło: Meblarstwo, 01.09.2018