Zjawisko korupcji w refundacji leków

W 2012 roku w związku z wejściem ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1536 ze zm.) pojawiło się nowe przestępstwo o charakterze korupcyjnym. Spróbujemy wyjaśnić na czym ono polega i jaka jest jego skala na podstawie zgromadzonych i opublikowanych przez Centralne Biuro Antykorupcyjne danych w Mapie korupcji.

W opublikowanej niedawno przez CBA Mapie Korupcji za 2015 r. którą poddaliśmy już wcześniej analizie na naszym blogu, oprócz czynów określonych w kodeksie karnym znalazły się również przypadki regulowane przepisami ustaw szczególnych.

W opracowaniu uwzględniono m. in. art.  54 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1536 ze zm.) – przepis ten reguluje zarówno przyjmowanie jak i przekazywanie korzyści osobistych lub majątkowych, mające wpływ na:

• poziom obrotu lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobami medycznymi podlegającymi refundacji ze środków publicznych;
• obrót lub powstrzymanie się od obrotu konkretnym lekiem, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobem medycznym podlegającym refundacji ze środków publicznych.

Krąg podmiotów objętych zakresem przepisu obejmuje:

• podmioty zajmując się wytwarzaniem lub obrotem lekami, środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobami medycznymi podlegającymi refundacji ze środków publicznych,
• osoby uprawnione do wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne, podlegające refundacji ze środków publicznych lub zleceń,
• osoby zaopatrujące świadczeniodawców w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne,
• świadczeniodawców,
• osoby reprezentujące świadczeniodawców.

Przestępstwa te zagrożone są karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Jak wynika z Mapy korupcji, liczba stwierdzonych przestępstw jest wciąż nieznaczna, czego przyczyn można upatrywać w systemach compliance wprowadzanych w spółkach, zapobiegających powstawaniu sytuacji potencjalnie korupcjogennych. Zwracamy jednak uwagę, że zwalczanie korupcji i wszelkich jej przejawów stanowią jeden z podstawowych celów nie tylko CBA, a te związane
z ochroną zdrowia cieszą się coraz większym zainteresowaniem wszystkich służb, co może doprowadzić do intensyfikacji działań na tym polu.