Share
Niespełna tydzień temu ogłoszono, że Departament Sprawiedliwości USA przystąpi do pięciu procesów wszczętych przeciwko koncernowi farmaceutycznemu Insys Therapeutics. Postępowania zostały zainicjowane dzięki zgłoszeniom sygnalistów, którzy poinformowali o nieprawidłowościach w działaniach spółki. Władze firmy i współpracujący z nią lekarze zostali postawieni przed sądem, a część z nich przyznała się do winy.
Kto zaalarmował?
Cała sprawa swój początek bierze ze zgłoszenia dokonanego w 2013 r. przez Marię Guzman -przedstawicielkę firmy Insys ds. sprzedaży. Na mocy istniejącej od XIX w. ustawy – False Claims Act – tzw. sygnaliści (ang. whistleblowers) mogą wnieść pozew w imieniu rządu USA przeciwko osobie, która podała fałszywe informacje celem uzyskania rządowych funduszy.
W przypadku wniesienia powództwa przez sygnalistę, rząd federalny posiada prawo do przystąpienia do takiej sprawy oraz do jej dalszego prowadzenia przed sądem. Sygnalista, który ujawnił nieprawidłowości i wniósł pozew ma zagwarantowaną ochronę zatrudnienia oraz udział w uzyskanej na mocy wyroku kwocie. Na przedsiębiorcę odpowiadającego na podstawie False Claims Act, może zostać nałożona kara w wysokości nawet trzykrotności strat poniesionych przez rząd oraz dodatkowe kary przewidziane w przepisach ustawy.
W sprawie Insys Therapeutics pięć niezależnie wniesionych pozwów zostało połączonych do wspólnego rozpoznania w Sądzie w Los Angeles. Ponadto zarówno wobec pracowników spółki, jak i wobec lekarzy, którzy z naruszeniem prawa przepisywali leki, wszczęte zostały postępowania karne. Część z prowadzonych postępowań zakończyła się skazaniem lub przyznaniem się do winy oskarżonych.
piramida naruszeń i nieprawidłowości
W sprawę przeciwko Insys Therapeutics zaangażowało się szereg instytucji publicznych. Ujawniona w trakcie postepowania skala naruszeń w spółce była ogromna i obejmowała nie tylko nieprawidłowości poziomie uzyskiwania funduszy rządowych, ale także naruszenie relacji spółki z lekarzami i pielęgniarkami.
W centrum uwagi śledczych pozostawał wyprodukowany przez firmę lek o nazwie Subsys – silnie uzależniający lek przeciwbólowy, przepisywany najczęściej osobom cierpiącym na chroniczny ból nowotworowy. Przedstawiciele Insys ds. sprzedaży mieli zachęcać lekarzy do przepisywania tego leku w dawkach przewyższających rekomendacje Agencji Żywności i Leków (FDA, Food and Drug Administration) w oderwaniu od stanu zdrowia i rzeczywistych, medycznych potrzeb pacjentów.
W zamian za takie działania, przedstawiciele Insys Therapeutics proponowali lekarzom i pielęgniarkom korzyści majątkowe, których wartość była skorelowana z ilością leku, jaka była przepisywana pacjentom.
Prowadzone śledztwo ujawniło, że nieprawidłowe działania spółki nie tylko dotyczą lekarzy wypisujących recepty, ale też relacji Insys Therapeutics z rządem federalnym. Szczególnie uważnie pod lupę wzięto zachowania, o których alarmowali w zgłoszeniu sygnaliści – pracownicy Insys mieli składać ubezpieczycielom fałszywe oświadczenia o stanie zdrowia pacjenta i postawionej mu diagnozie, aby uzyskać refundację leku z rządowego programu ubezpieczeń. W konsekwencji ujawnionych działań Insys Therapeutics ucierpieć miało nie tylko zdrowie pacjentów ale także finanse publiczne.
Jaka z tego lekcja?
Przykład Insys Therapeutics po raz kolejny stanowi dowód, że dobre regulacje prawne i utrwalona w powszechnej świadomości pozytywna rola sygnalistów w wykrywaniu nadużyć, świetnie uzupełnia działalność organów śledczych. Odkąd Maria Guzman poinformowała o działaniach korupcyjnych, wobec czołowych przedstawicieli firmy, w tym wobec jej dyrektora – Michaela Babicha, sformułowane zostały liczne zarzuty karne. Ponadto informacje ujawnione przez sygnalistkę pozwoliły skazać na karę pozbawienia wolności m.in. trzech skorumpowanych lekarzy, którzy wystawili największą ilości nieprawidłowych recept (jeden ze skazanych wystawił ich w ciągu 2 lat ponad 1200).
Działania Insys Therapeutics zmierzały do uzyskania przewagi handlowej nad konkurentami, poprzez korupcje lekarzy i w konsekwencji sztuczne zwiększenia sprzedaży oferowanych leków. Prowadzone postepowanie i działanie sygnalistów przywróciło równowagę i konkurencyjność w obszarze rynku, który został zaburzony przez nielegalna działania jednego z przedsiębiorców.
Skutecznie wdrożony, funkcjonujący system raportowania wewnętrznego może uchronić spółki przed sytuacją, w jakiej znalazł się Insys Therapeutics. Odpowiednio wcześnie wykryte nieprawidłowości, umożliwiają podjęcie odpowiednich działań przez organizację i ograniczenie szkód o charakterze finansowym i wizerunkowym. Efektywne procedury sygnalistów zwiększają szansę na zapobieganie takim sytuacjom w przyszłości oraz na pociągnięcie do odpowiedzialności spółki lub jej organów.
Jak wdrożyć efektywny system whistleblowingowy, który zwiększy bezpieczeństwo spółki? Jak taki system powinien funkcjonować w strukturach organizacji? Na te i wiele innych pytań, z przyjemnością odpowiedzi udzielą Państwu nasi specjaliści z zespołu compliance.
