Share
Ponad 1,6 mld ujawnionych strat w mieniu Skarbu Państwa, niemal 200 wszczętych postępowań i ponad 700 zatrzymanych osób – takich danych dostarcza opublikowana przez CBA Informacja o wynikach działalności w 2018 roku. Dokument daje wgląd w działanie Biura oraz określa jego priorytety.
Jak intensywnie działało CBA w 2018 roku?
W roku 2018 r. CBA wszczynało nowe postępowanie średnio co dwa dni. I choć liczba wszczętych postępowań spadła względem poprzednich lat (281 postępowań w 2016 r., 256 w 2017 r. i tylko 189 w 2018 r.), to zauważalnie wzrosła liczba podejrzanych i postawionych im zarzutów. O popełnienie przestępstwa podejrzano 721 osób, którym postawiono aż 2 226 zarzutów. Wzrost względem roku 2016 jest widoczny gołym okiem – wtedy podejrzanych było 479 osób, a postawiono im 1275 zarzutów.
O czym mogą świadczyć te dane? Wydaje się, że CBA skoncentrowało swoje działania na przestępczości gospodarczej o dużej skali. W tych bowiem przypadkach wszczęcie jednego postępowania skutkuje wykryciem kilku podejrzanych i najczęściej postawieniem całej gamy pokrewnych zarzutów.
Co znalazło się na świeczniku CBA?
Bez niespodzianki – wszczęte postępowania skupiały się na administracji rządowej, samorządowej, celnej i skarbowej oraz spółkach Skarbu Państwa. Łącznie stanowi to niemal połowę wszystkich postępowań.
Taka tematyka nie powinna dziwić – sektor publiczny jest bardzo podatny na wszelkie zachowania korupcyjne. W tym obszarze, CBA bacznie przyjrzało się także programom unijnym, które często stanowią okazję do nadużyć. Co więcej samo CBA wskazuje, że rok 2018 to przede wszystkim kontrole wręczania i przyjmowania korzyści, wyłudzeń skarbowych, oszustw VAT, fikcyjnych dokumentów oraz wyłudzeń środków publicznych, co zostanie omówione w dalszej części artykułu.
Ile Skarb Państwa stracił na oszustwach?
Wskutek śledztw CBA ujawniono szkody w mieniu Skarbu Państwa w wysokości ponad 1,6 mld zł. Liczba ta, wygląda szczególnie imponująco w porównaniu z wynikami z poprzednich lat. Względem roku 2017 wysokość ujawnionej szkody wzrosła dwukrotnie.
Statystyki te zdają się dowodzić, że CBA skutecznie ujawnia malwersacje i nadużycia o dużej skali. Skoro bowiem zmalała liczba wszczynanych postępowań, a wyraźnie wzrosła kwota ujawnionych szkód – to każde z wykrytych przestępstw musi być powiązane z dużo wyższą szkodą w budżecie państwa.
Wyłudzenia skarbowe, VAT… – co jeszcze interesuje CBA?
Jako priorytetowe sprawy Biuro wymienia przede wszystkim śledztwa dotyczące wyłudzeń skarbowych. Sprawy te są też źródłem największych strat dla budżetu państwa. Aby zobrazować skalę nadużyć – rozbicie jednej zorganizowanej grupy przestępczej, działającej na rynku paliwowym pomogło wykryć wyłudzenia podatku na ponad 297 mln zł.
Pamiętajmy jednak, że skala działań CBA jest bardzo szeroka i wykracza poza wyłudzenia podatku. Poniższe przykłady dowodzą wyraźnie, że Biuro przygląda się wielu branżom i różnym rodzajom czynów przestępnych.
- Przeprowadzono 36 postępowań w sprawie wyłudzeń środków unijnych. Niemal każde z takich wyłudzeń kalkulowane jest w milionach.
- Postawiono zarzuty 13 osobom w związku z powoływaniem się na wpływy w najróżniejszych instytucjach państwowych, od Policji po Inspektorat Farmaceutyczny.
- Przeprowadzono duże śledztwo w związku z nieprawidłowościami na rynku hazardowym, na których Skarb Państwa stracił niemal 29 milionów złotych.
- Rozbito grupę przestępczą, która skupowała leki na podstawie fałszywych dokumentów. Straty szacowane są na ok. 130 milionów złotych. Zatrzymano 7 osób.
- Wykryto proceder tzw. ustawiania przetargów w spółce działającej w przemyśle górniczym.
- Wykryto proceder ustawiania przetargów na usługi kontroli transportu publicznego na Górnym Śląsku.
W jakim kierunku zmierza CBA?
Od 2017 r. wzrósł wyraźnie budżet Biura – ze 158 mln do 228 mln oraz stan kadrowy – zatrudniono aż 406 nowych osób. Należy więc spodziewać się, że utrzymane zostanie tempo działań CBA, a w wielu aspektach może stać się jeszcze intensywniejsze.
Pamiętajmy jednak, że CBA to nie tylko kontrole i śledztwa, do zadań Biura należą także działania w zakresie edukacji i prewencji korupcyjnej. Tu oprócz szkoleń i publikowania artykułów, CBA poinformowało o opracowaniu nowej ustawy – Prawo antykorupcyjne. Szczegóły nie są jeszcze znane, wiemy na pewno, że będzie ona zawierała nowy wzór oświadczeń majątkowych. Być może jest to oznaka powrotu do pomysłów zawartych w ustawie o jawności życia publicznego. Biuro działa bardzo intensywnie i wielopłaszczyznowo, należy więc spodziewać się, że nowa ustawa przyniesie szereg daleko idących zmian.
O wszelkich planowanych przepisach będziemy Państwa na bieżąco informować na naszym Blogu DZP Compliance.
Marek Paluch
Radca Prawny, Senior Associate
marek.paluch@dzp.pl
