Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Korupcji ustanowiony został na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych nr 58/4 z dnia 31 października 2003 roku i upamiętnia ratyfikację przez Państwa – Strony Konwencji Narodów Zjednoczonych Przeciw Korupcji w dniach 9 – 11 grudnia 2003 roku w Meridzie w Meksyku.
Z okazji tego dnia przypominamy: Konwencja zakłada, że państwa ratyfikujące ją zobowiązują się do:
- penalizowania zachowań korupcyjnych,
- powoływania krajowych organów zapobiegających korupcji oraz ścigania jej sprawców,
- współpracy z rządami innych krajów w celu odzyskiwania sprzeniewierzonych aktywów,
- wzajemnej pomocy, w tym technicznej i finansowej, w celu zwalczania i zapobiegania korupcji oraz poprawy praworządności.
Polska ratyfikowała Konwencję UN przeciwko korupcji w 2006 roku.
Zeszłoroczny raport GRECO (Grupy Państw Przeciwko Korupcji powołanej przez Radę Europy) podkreślał, że korupcja to także zagrożenie dla praw człowieka i niezależnych sądów. Ten wątek wydaje się nie tracić na aktualności. Jednak tym roku pandemia COVID-19 zdominowała dyskusję środowiska międzynarodowego na temat korupcji. W kwietniu zostały wydane zostały dedykowane wytyczne GRECO dot. zarządzania ryzykiem korupcyjnym w kontekście pandemii koronawirusa.
Co podkreśla się dziś?
Dzisiejsze oświadczenie Prezesa GRECO przypomina o konieczności wdrażania tychże rekomendacji, ale dotyka także tematu szczepionek przeciwko COVID-19. Marin Mrčela zaznacza, że korupcja nie może mieć miejsce w sektorze ochrony zdrowia, a wysiłki należy skierować na przeciwdziałanie konfliktowi interesów, zwiększając transparentność i rozliczalność działań w ramach polityki zdrowia publicznego, R&D, lobbingu, reklamy produktów leczniczych przeznaczonych do walki z koronawirusem i zamówień publicznych.
Mrčela przypomina, że obok fake newsów, ataków na dziennikarzy i wykorzystywania organów ścigania do celów politycznych, także sytuacje uciszania sygnalistów lub niezapewnianie im właściwej ochrony to coś, z czym mieliśmy do czynienia zbyt często w tym roku. Rola sygnalistów w zapewnianiu efektywnego wdrażania rekomendacji GRECO, jak i w walce z pandemią będzie niezwykle istotna.
Polska przystąpiła do Grupy Państw Przeciw Korupcji (GRECO) w 1999 roku, czyli w roku, w którym sporządzono w Strasburgu dwie fundamentalne konwencje mające wpływ na efektywność zwalczania korupcji: Prawno-Karną Konwencję Przeciw Korupcji i Cywilnoprawną Konwencję o Korupcji. Polska ratyfikowała je trzy lata później.