ShareMówiono o nich od dawna, ale chyba nikt do końca nie wierzył, że się pojawią. Zapowiedziane w Rządowym Programie Przeciwdziałania Korupcji na lata 2018–2020 wytyczne compliance dla urzędów. „Wytyczne w zakresie tworzenia i wdrażania efektywnych programów zgodności (compliance) w sektorze publicznym” zostały dziś opublikowane. Czy to będzie prawdziwa rewolucja?
Choć skromny dokument zawiera jednak najważniejsze założenia efektywnego systemu compliance w sektorze publicznym, CBA zwraca uwagę na konieczność całościowego podejścia do compliance. Podkreśla, że system compliance w organach władzy publicznej powinien bazować nie tylko na obowiązujących przepisach i regulacjach wewnętrznych, ale powinien przenikać kulturę organizacyjną i opierać się na etosie zawodowym. CBA w swoich publikacjach z ubiegłych lat podejmowało się opracowania zasad kierowanych szeroko do urzędników, tym razem nowe wytyczne adresowane są głównie do kadry kierowniczej. To zaangażowanie tej grupy jest pierwszym i wyjściowym założeniem zawartym w wytycznych. Podkreśla się też konieczność zadbania o kompetencje i edukację personelu, ale też naturalnie konieczność identyfikacji i oceny ryzyka.
Zgadzamy się także z trafnym stwierdzeniem, że konieczność wprowadzenia sankcji za nieprzestrzeganie ustalonych wzorców postępowania powinna być jednak zdominowana przez efektywny system zachęt, pochwał i nagród. Sami wiemy, że w procesach wdrażania compliance w organizacjach różnego rodzaju zaangażowanie odbiorców końcowej wytycznej już na etapie budowania środowiska compliance w organizacji jest często bardziej owocne niż nawet najsurowsze kary.
Wytyczne nie są dziś obowiązkowe dla urzędów, ale ich konsekwentne wdrażanie może być znaczącym krokiem naprzód w walce z problemem korupcji w sferze administracji publicznej. Niemniej jak obejmująca również sektor publiczny Dyrektywa whistleblowingowa i przepisy, które polski ustawodawca będzie musiał opracować na jej podstawie najpóźniej do grudnia 2021 roku. Wydaje się, że dostosowanie się do wymogów wytycznych CBA, a tym samym wdrożenie efektywnych programów compliance, systemów do zgłaszania nieprawidłowości i norm antykorupcyjnych ma szansę odmienić wizerunek tego sektora, a tym samym końcowe wyniki badań i statystyki.
Wszystko zaczyna się od zmiany światopoglądowej, świadomości i edukacji. CBA faktycznie – jak brzmi tytuł z publikacji online Biura – może stać się w Polsce realnym promotorem zgodności w sferze publicznej jako jeden z ważniejszych regulatorów rynku.
Jeszcze jedna obserwacja: cieszy też fakt, że słowo compliance nie jest już tak obce, nie jest na siłę spolszczane i pojawia się coraz częściej w publikacjach organów, wytycznych i dyskursie publicznym w swojej oryginalnej i najprostszej jednocześnie wersji. Oby tak dalej!
Źródło: https://cba.gov.pl/pl/aktualnosci/4477,CBA-promotorem-zgodnosci.html
