Share
Każda nadzieja na przełomowe odkrycie w ochronie zdrowia napawa nas optymizmem i wiarą w lepszą przyszłość. Co jednak, jeśli nadzieja ta jest całkowicie fałszywa? W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się postaci sygnalistki Eriki Cheung oraz oszustwie Theranos, w którego demaskacji pomogła.
Specyfika sektora ochrony zdrowia sprawia, że wszelkie zachodzące w nim nadużycia są wyjątkowo niebezpieczne. Nierzadko jedyną nadzieją na ich wykrycie pozostają glosy z wewnątrz organizacji. W najnowszym cyklu wpisów na naszym blogu chcielibyśmy ukazać sylwetki sygnalistów, których zgłoszenia pozwoliły zakończyć rozległe oszustwa w tym obszarze, zaczynając od Eriki Cheung.
U progu ukończenia studiów z zakresu biologii komórkowej i molekularnej oraz lingwistyki 22-letnia Erika Cheung, podczas targów karier na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dostała wymarzoną ofertę pracy. Theranos, startup z pogranicza medycyny i technologii, pracował wówczas nad narzędziem, które miało zrewolucjonizować oblicze diagnostyki i umożliwić pacjentom bardziej powszechny dostęp do badań. CEO Theranos – Elizabeth Holmes, okrzyknięta została przez magazyny takie jak Forbes, Fortune czy Inc. nową nadzieją ochrony zdrowia.
Rzeczywistość z jaką Erika zetknęła się w pracy całkowicie odbiegała jednak od jej wyobrażeń. Skuteczność diagnostyki przeprowadzanej za pomocą urządzenia firmy przedstawiana była w oparciu o zmanipulowane dane. Wyniki badań próbek krwi podawane przez urządzenie były niekonkluzywne lub wręcz nieprawidłowe. Aby dowieść prawidłowego działania narzędzia Theranos pokazywano wyniki uzyskane za pomocą innego urządzenia zaaprobowanego przez Agencję Żywności i Leków.
Podobne działania powtarzały się na przestrzeni siedmiu kolejnych miesięcy. Głęboko zaniepokojona Erika poinformowała o swoich wątpliwościach dyrektora operacyjnego, a następnie, wspólnie z kolegą Tylerem Schultzem – Georga Schultza – członka zarządu Theranos i byłego Sekretarza Stanu Stanów Zjednoczonych. W obu przypadkach zgłoszenia Eriki zostały zbyte i zbagatelizowane. Po tych wydarzeniach sygnalistka zdecydowała się odejść ze spółki.
Nadzieję na nagłośnienie przekrętu dał Erice John Carreyrou – dziennikarz Wall Street Journal, który nawiązał z nią kontakt, po tym jak doszły go alarmujące głosy o działalności spółki ze strony innych niegdysiejszych pracowników Theranos. Finalnie Erika skierowała do regulatorów list, w którym opisała sytuację wewnątrz organizacji. Pozwoliło to zapobiec dalszemu prowadzeniu przez Theranos fałszywej diagnostyki. W czerwcu 2018 r. Elizabeth Holmes oskarżona została o oszustwo wobec inwestorów, lekarzy i pacjentów.
Przypadek Eriki Cheung dowodzi jak istotna jest rola sygnalistów w zapobieganiu nadużyciom w ochronie zdrowia, a także jak ważne jest kształtowanie kultury speak up i społeczeństwa, w którym sygnaliści są poważani i bezpieczni. Polski ustawodawca powinien zaadresować ten problem zarówno na poziomie przepisów dedykowanych sektorowi publicznemu, jak i prywatnemu.
