Share
W serwisie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano dziś ustalenia Stałego Komitetu Rady Ministrów oraz pisma z uwagami zgłoszonymi przez poszczególne resorty do przedstawionego przez Ministra Sprawiedliwości projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary i pisma Ministra Sprawiedliwości zawierające odniesienie się do tych uwag.
Z opublikowanych materiałów wynika, że Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt ustawy na posiedzeniu w dniu 22 października br. Zostanie on teraz skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, skąd trafi następnie do Sejmu – być może jeszcze w tym miesiącu.
Natomiast wśród stanowisk do projektu zgłoszonych przez pozostałe resorty nie zabrakło uwag krytycznych. Dotyczyły one głównie nadmiernej dolegliwości przewidzianych w projekcie ustawy kar i środków, a także niejasnych zasad odpowiedzialności, w tym w szczególności odpowiedzialności z tytułu tzw. winy w organizacji. Wśród uwag zgłoszonych do projektu w ramach uzgodnień międzyresortowych znalazły się m.in. zastrzeżenia dotyczące:
- przesłanki tzw. winy w organizacji – zdaniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla przedsiębiorców oznacza to nadmierne obciążenia organizacyjne związane z koniecznością wprowadzenia sformalizowanych rozwiązań z zakresu compliance;
- przesłanki niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, gdy można było przewidzieć możliwość popełnienia czynu zabronionego – zdaniem Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju przesłanka ta nie spełnia standardów określoności i pozostawia zbyt duży zakres uznania organom stosującym prawo przy egzekwowaniu ewentualnej odpowiedzialności podmiotu zbiorowego;
- zakazu promocji lub reklamy prowadzonej działalności, wytwarzanych lub sprzedawanych wyrobów, świadczonych usług lub udzielanych świadczeń oraz zakaz prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju – zdaniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest to środek nadmiernie dolegliwy, zwłaszcza że projekt dopuszcza jego stosowanie przez okres nawet 10 lat;
- kary rozwiązania podmiotu zbiorowego – zdaniem Prokuratorii Generalnej jest to środek nieproporcjonalny, o trudnych do przewidzenia konsekwencjach praktycznych, m.in. w związku z koniecznością zwolnienia pracowników zatrudnionych przez rozwiązywany podmiot.
Ministerstwo Sprawiedliwości odpiera krytykę, wskazując że:
- przepisy projektu nie wymagają, aby wprowadzenie rozwiązań z zakresu compliance nastąpiło w sposób szczególnie sformalizowany, a wymóg ten ma dotyczyć wyłącznie co najmniej średnich przedsiębiorców;
- niezachowanie ostrożności wymaganej w danych okolicznościach jest znaną prawu karnemu przesłanką nieumyślności (por. art. 9 ust. 2 Kodeksu karnego), w pełni rozpoznaną zarówno przez doktrynę, jak i orzecznictwo;
- zakazy wobec podmiotów zbiorowych powinny być orzekane na okresy zbliżone do tych, które są przewidziane wobec osób fizycznych, przy pozostawieniu organom stosującym prawo możliwości zróżnicowania długości trwania takiego zakazu, tj. od 6 miesięcy do 10 lat;
- karę rozwiązania podmiotu zbiorowego będzie można orzec wyłącznie w sytuacjach szczególnych, tj. gdy podmiot w całości lub w części służył popełnieniu czynu zabronionego zagrożonego karą pozbawienia wolności nie mniejszą niż 5 lat. Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości problem zakończenia stosunków pracy z osobami zatrudnionymi przez rozwiązywany podmiot będzie więc rzadkością.
Jak wynika z zapowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości, projekt ustawy ma trafić do Sejmu jeszcze w październiku. W zależności od tempa dalszych prac legislacyjnych, biorąc pod uwagę przepisy przejściowe, nowa ustawa może zacząć obowiązywać już w pierwszym kwartale przyszłego roku.
dr Anna Hlebicka-Józefowicz
Adwokat, Partner
anna.hlebicka-jozefowicz@dzp.pl
