Share
16 lutego 2017 r. Parlament Europejski przyjął rezolucje zawierające zalecenia dla Komisji w sprawie przepisów prawa cywilnego dotyczących m.in. robotyki (2015/2103(INL)). Zidentyfikowano i zaakcentowano zdecydowaną większość problemów z jakimi borykają się przedsiębiorcy rozwijający się w obszarach Przemysłu 4.0.
Jak zauważono w rezolucji w systemach prawnych niektórych państw, jak USA, Japonii, Chin i Korei Południowej rozważa się podjęcie działań regulacyjnych dotyczących robotyki i sztucznej inteligencji, a w pewnym zakresie już podjęło takie działania. Niektóre państwa członkowskie również rozpatrują możliwość opracowania norm prawnych lub przeprowadzenia zmian ustawodawczych w celu wzięcia pod uwagę pojawiających się zastosowań takich technologii. Ewidentnie Europa nie chce być w tyle i np. poprzez bariery prawne nie móc konkurować w obszarze rozwijania autonomicznych środków transportu.
Parlament wskazał również, że w latach 2010–2014 średni wzrost sprzedaży robotów wynosił 17 % rocznie, a w 2014 r. sprzedaż wzrosła o 29 %, co stanowi najwyższy w historii wzrost sprzedaży z roku na rok, a dostawcy części samochodowych oraz branża elektryczna/elektroniczna są głównymi motorami wzrostu. Ponadto w ciągu ostatnich dziesięciu lata trzykrotnie wzrosła liczba składanych wniosków patentowych dotyczących robotyki. Pokazuje to jak ważną częścią wartości przedsiębiorstwa są obszary B+R oraz ochrona informacji / know-how.
Wyzwania jakie zostały postawione Komisji przez Parlament Europejski to m.in.:
- Zaproponowanie wspólnej unijnej definicji systemów cyberfizycznych, systemów autonomicznych, inteligentnych robotów autonomicznych oraz ich podkategorii, przy uwzględnieniu cech inteligentnych robotów.
- Wprowadzenie kompleksowego unijnego systemu rejestracji zaawansowanych robotów na rynku wewnętrznym UE oraz określenie kryteriów klasyfikacji robotów, które będą musiały być rejestrowane.
- B+R: wzmocnienie instrumentów finansowych wspierających projekty badawcze w dziedzinie robotyki oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych, w tym partnerstw publiczno-prywatnych, oraz uwzględnienie w strategiach politycznych dotyczących badań naukowych zasad otwartej nauki oraz odpowiedzialnych i etycznych innowacji.
- 5G: stworzenia ram, które pozwolą spełnić wymogi łączności dla przyszłości cyfrowej Unii, a jednocześnie zagwarantują, że dostęp do sieci szerokopasmowych i sieci 5G będzie w pełni zgodny z zasadą neutralności sieci.
- Chmura: promowanie otwartego środowiska, począwszy od otwartych standardów i nowatorskich modeli udzielania zezwoleń, a skończywszy na otwartych platformach i przejrzystości, aby uniknąć zamykania się w systemach własności, które ograniczają interoperacyjność.
- Europejska agencja ds. robotyki i sztucznej inteligencji: utworzenie nowej instytucji w celu zagwarantowania fachowej wiedzy technicznej, etycznej i z zakresu stanowienia prawa niezbędnej do wsparcia odnośnych podmiotów publicznych, zarówno na szczeblu UE, jak i w państwach członkowskich, w działaniach na rzecz zapewnienia odpowiednio szybkiej, zgodnej z zasadami etyki i przemyślanej reakcji na nowe możliwości i wyzwania, szczególnie te o charakterze transgranicznym, związane z rozwojem technologicznym robotyki, np. w sektorze transportu.
- Własność intelektualna: wspieranie przekrojowego i neutralnego pod względem technicznym podejścia do własności intelektualnej mającej zastosowanie do różnych sektorów, w których możliwe jest zastosowanie robotyki.
- Pojazdy autonomiczne
Podkreślono, że transport autonomiczny obejmuje wszystkie formy zdalnie kierowanych, zautomatyzowanych i zintegrowanych z siecią i autonomicznych środków transportu drogowego, kolejowego, wodnego i lotniczego, w tym pojazdy, pociągi, statki, promy, statki powietrzne i drony, a także wszystkie przyszłe formy rozwoju i innowacji w tym sektorze.
Słusznie zauważono, że to przemysł motoryzacyjny najpilniej potrzebuje skutecznej Unii i określonych na poziomie światowym zasad, które pozwoliłyby zapewnić transgraniczny rozwój pojazdów automatycznych i autonomicznych, aby można było w pełni wykorzystać ich potencjał gospodarczy i czerpać korzyści z pozytywnych efektów trendów technologicznych.
Istotnym zagadnieniem do rozstrzygnięcia, w przypadku nieplanowanego przejęcia kontroli nad pojazdem, jest czas reakcji kierowcy, dlatego wezwano zainteresowane strony do przedstawienia realistycznych wartości dla określenia kwestii bezpieczeństwa i odpowiedzialności.
W tym obszarze podstawowe wyzwania to: odpowiedzialność cywilna (odpowiedzialność i ubezpieczenie), bezpieczeństwo na drogach, wszystkie kwestie związane ze środowiskiem (np. efektywność energetyczna, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii i powiązanych technologii), dane (np. dostęp do danych, ich ochrona, prywatność i wymiana danych), infrastruktura informatyczna (np. wysokie zagęszczenie skutecznej i niezawodnej łączności) oraz zatrudnienie (np. tworzenie i utrata miejsc pracy, szkolenie kierowców pojazdów ciężarowych w zakresie wykorzystywania pojazdów zautomatyzowanych); zwraca uwagę, że niezbędne będą duże inwestycje w infrastrukturę drogową, energetyczną i informacyjno-komunikacyjną. - Drony: dokonanie oceny masowego wykorzystywania dronów z perspektywy bezpieczeństwa, zbadanie konieczności wprowadzenia obowiązkowego systemu identyfikacji i śledzenia BSP, który pozwala ustalić pozycję statku powietrznego w czasie rzeczywistym podczas używania go.
- Odpowiedzialność
Odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane przez robota jest kluczową kwestią, którą również należy przeanalizować i zająć się nią na szczeblu UE, aby zapewnić konsumentom i przedsiębiorstwom ten sam poziom efektywności, przejrzystości i spójności przy zapewnianiu pewności prawnej w całej Unii Europejskiej, z korzyścią dla obywateli, konsumentów i przedsiębiorstw.
Ciekawą koncepcją jest – podobnie jak w przypadku ubezpieczeń samochodowych – uzupełnienie systemu ubezpieczeń specjalnym funduszem, aby można było naprawiać szkody w przypadkach, które nie są objęte ubezpieczeniem. W tym zakresie sektor ubezpieczeń powinien opracować nowe produkty i rodzaje ofert, które będą odpowiadały poziomowi postępu w dziedzinie robotyki.
Ponadto Parlament sugeruje przyjęcie dobrowolnego etycznego kodeksu postępowania dla projektantów i producentów robotów.
Rezolucję poparło 396 europosłów, 123 było przeciw, a 85 wstrzymało się od głosu.
Rezolucja PE nie jest wiążąca dla Komisji Europejskiej, ale jeśli nie zdecyduje się ona zaproponować przepisów, o które zwracają się eurodeputowani, będzie musiała wyjaśnić powody takiej decyzji.
dr Aleksandra Auleytner
Radca Prawny, Partner
aleksandra.auleytner@dzp.pl
Popieram w 100 %