Euroazjatycka Unia Gospodarcza a własność intelektualna

29 maja 2014 r. w Astanie została podpisana umowa międzynarodowa o Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (ros. Евразийский экономический союз). Członkami – założycielami Unii były Białoruś Kazachstan i Rosja. Następnie do EUG przystąpiły kraje takie, jak Armenia i Kirgistan.

O dalekosiężnym znaczeniu projektu EUG, który ma stanowić „alternatywę” dla Unii Europejskiej, może świadczyć okoliczność, że umowy o współpracy handlowej i gospodarczej z EUG zawarły już Chiny, Iran, Kuba i Wietnam, zaś rozmowy w przedmiocie regulacji wzajemnych stosunków handlowych i gospodarczych prowadzone są m.in. z Egiptem, Indiami, Mongolią, Serbią, czy Singapurem.

Nie dziwi zatem, że prace nad regulacjami prawnymi w ramach unii nabierają tempa. Dotyczą one również kwestii ochrony praw własności intelektualnej i jej unifikacji w ramach poszczególnych państw – członków EUG.

Harmonizacji regulacji własności intelektualnej, jako zadanie EUG

Ochronie własności intelektualnej został poświęcony rozdział XXIII umowy o EUG, który obejmuje zaledwie trzy przepisy. Stanowią one jednak preludium do dalszej, szczególnej regulacji problematyki własności intelektualnej zwartej w złączniku nr 26 do umowy.

Postanowienia przepisów rozdziału XXIII-go wskazują na intencje państw – członków EUG w zakresie współpracy w sferze ochrony praw do przedmiotów własności intelektualnej. Współpraca ta ma sprzyjać realizacji takich zadań EUG jak: harmonizacja ustawodawstw państw członkowskich w sferze ochrony własności intelektualnej oraz zabezpieczenie interesów podmiotów praw własności intelektualnej na terytorium państw członkowskich.

Współpraca państw – członków EUG ma obejmować obszary takie, jak: wspieranie rozwoju naukowego i innowacyjnego; usprawnienie komercjalizacji i wykorzystania przedmiotów własności intelektualnej; stwarzanie korzystnych warunków dla podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych państw członkowskich; wprowadzenie systemu rejestracji znaków towarowych i znaków usługowych Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej oraz nazw pochodzenia towarów Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej; gwarancja ochrony praw do przedmiotów własności intelektualnej, w szczególności w Internecie; skoordynowanych działań mających na celu zapobieganie obiegowi podróbek, a także zapewnienie skutecznej ochrony celnej praw do przedmiotów własności intelektualnej, w tym poprzez wprowadzenie Jednolitego Rejestru Celnego Przedmiotów Własności Intelektualnej dla państw członkowskich (ros. Единый таможенный реестр объектов интеллектуальной собственности государств – членов Евразийского экономического союза). Ramy prawne dla JRCPWI państw członkowski EUG wyznacza uchwała nr 35 z 6 marca 2018 r. przyjęta przez Kolegium Euroazjatyckiej Komisji Gospodarczej (organ wykonawczy EUG). Dokument nie wszedł jeszcze w życie.

Traktowanie narodowe i wspólne standardy ochrony własności intelektualnej EUG

Umowa o EUG gwarantuje traktowanie narodowe w zakresie praw własności intelektualnej obywateli z jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego (art. 90 ust. 1). To oznacza, że obywatelom państwa członkowskiego zapewnia się w każdym innym państwie członkowskim taki sam zakres ochrony w sferze własności intelektualnej.

Art. 90 ust. 3 umowy o EUG wyznacza standard ochrony w sferze praw do przedmiotów własności intelektualnej, obowiązujący w każdym z państw członkowskich, który ma odpowiadać normom takich aktów międzynarodowych, jak Konwencja berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych (w jej akcie paryskim z 1971 r.), Traktat budapesztański o międzynarodowym uznawaniu depozytu drobnoustrojów dla celów postępowania patentowego, Traktat WIPO o prawie autorskim, Traktat WIPO o artystycznych wykonaniach i fonogramach, Traktat o prawie patentowym (PLT), Układ o współpracy patentowej (PCT), Konwencji o ochronie producentów fonogramów przed ich niedozwolonym powielaniem, Porozumienie madryckie o międzynarodowej rejestracji znaków, Międzynarodowa konwencja o ochronie wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych, Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej oraz Traktat singapurski o prawie znaków towarowych.

Szczegółową regulację ochrony praw do przedmiotów własności intelektualnej w ramach EUG zawiera załącznik nr 26 do umowy o EUG. Zakres tej regulacji jest imponujący, obejmuje bowiem prawo autorskie i prawa pokrewne, prawa do znaków towarowych i usługowych, do oznaczeń geograficznych, do oznaczeń miejsca pochodzenia towaru, prawo patentowe, prawo do osiągnięć selekcyjnych, prawo do topografii układów scalonych oraz know-how.

Wspólny znak towarowy i usługowy EUG

Co szczególnie interesujące, załącznik nr 26 wprowadza regulację znaków towarowych EUG i znaków usługowych EUG (rozdział IV). Ochrona takich znaków przysługuje jednocześnie na terytoriach wszystkich państw – członków EUG. Podmiotowi uprawnionemu względem zarejestrowanego znaku EUG przysługuje wyłączne prawo do korzystania ze znaku zgodnie z prawem każdego z państw członkowskich oraz prawo do rozporządzania tym prawem wyłącznym (ros. исключительное право). Załącznik nr 26 przewiduje przy tym, że rejestracji, jako znak EUG może podlegać jedynie oznaczenie przedstawione w formie graficznej (art. 14), co oznacza, że z powyższej ochrony wyłączone zostały znaki słowne.

Stosunki prawne w zakresie ochrony prawnej, używania unijnego znaku towarowego na terytoriach państw członkowskich oraz ich rejestracji szczegółowo regulować ma umowa zawarta pomiędzy państwami członkowskimi EUG. Projekt tej umowy obecnie znajduje się na etapie konsultacji. Zdaniem przedstawicieli Kolegium Euroazjatyckiej Komisji Gospodarczej umowa zacznie obowiązywać po 2020 r.

Marcin Stępień
Associate

marcin.stepien@dzp.pl