ShareW trakcie posiedzenia Zespołu problemowego ds. prawa pracy i układów zbiorowych Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych w dniu 25 października br. dyskutowano m.in. na temat propozycji zmian przepisów działu VI Kodeksu pracy – Czas pracy. Członkowie Zespołu rozważali przedłożone przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej we wrześniu propozycje nowelizacji kodeksowych regulacji czasu pracy. Propozycje te obejmują rozwiązania znane z nieobowiązującej już ustawy antykryzysowej (Ustawa z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców Dz. U. Nr 125, poz. 1035). Chodzi tu głównie o wprowadzenie tzw. ruchomego czasu pracy i wydłużenie okresów rozliczeniowych. To były dobrze oceniane przez przedsiębiorców regulacje ułatwiające organizację czasu pracy i struktury zatrudnienia w zakładach pracy.
Ustawa antykryzysowa umożliwiła m.in. wydłużenie okresu rozliczeniowego nawet do 12 miesięcy, podczas gdy zgodnie z kodeksem pracy, maksymalny okres rozliczeniowy wynosi zasadniczo 4 miesiące. Ponadto umożliwiała stosowanie tzw. ruchomego czasu pracy – rozkład czasu pracy mógł przewidywać różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy, przy czym ponowne wykonywanie pracy przez pracownika w tej samej dobie nie stanowiło w takim przypadku pracy w godzinach nadliczbowych.
Ponowne wprowadzenie możliwości stosowania tzw. ruchomego czasu pracy zdecydowanie ułatwiłoby planowanie pracy. Możliwość rozpoczynania i kończenia pracy o różnych godzinach oraz nie traktowanie rozpoczynania przez pracownika pracy w tej samej dobie jako pracy w godzinach nadliczbowych stanowi w mojej ocenie krok w dobrym kierunku.
Doba pracownicza zgodnie z obecną definicją zawartą w kodeksie pracy to kolejne 24 godziny od chwili, kiedy pracownik zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy rozpoczyna pracę. Tak sformułowana definicja doby pracowniczej powoduje rozbieżności pomiędzy dobami kalendarzowymi, a dobami pracowniczymi, przez co niekiedy nastręcza trudności w planowaniu pracy. Tym bardziej, iż w ocenie Państwowej Inspekcji Pracy planowanie przez pracodawcę pracy, powodujące rozpoczynanie przez pracownika pracy dwukrotnie w ramach tej samej doby pracowniczej stanowi próbę obchodzenia przepisów o przerywanym czasie pracy (stanowisko GIP z 2 czerwca 2008 r. w sprawie doby pracowniczej GPP-302-4560-264/08/PE).
Przykład:
Jeśli pracownik w poniedziałek rozpoczynał pracę (zgodnie z obowiązującym go rozkładem) o godzinie 11, to jego doba pracownicza kończy się we wtorek o godzinie 11. Jeśli pracownik ten przepracował w poniedziałek 8 godzin, to rozpoczęcie przez niego pracy we wtorek przed godziną 11 spowoduje nie tylko naruszenie przepisów o dobie pracowniczej, ale również powstanie nadgodzin dobowych, które pracodawca powinien mu zrekompensować finansowo (płacąc wynagrodzenie i dodatek za nadgodziny) bądź przez udzielenie czasu wolnego w odpowiednim wymiarze.
Wprowadzenie tzw. ruchomego czasu pracy umożliwiłoby pracodawcom dość elastyczne kształtowanie grafików pracy. Jednocześnie z uwagi na obowiązujące przepisy o minimalnym odpoczynku dobowym i tygodniowym nie prowadziłby to do pokrzywdzenia pracowników. Ponadto możliwość stosowania ruchomego czasu pracy niezwykle ułatwiłaby pracodawcom planowanie pracy osób zatrudnionych na część etatu. Definicja doby pracowniczej obowiązuje wszystkich pracowników, bez względu na wymiar ich etatu, dlatego również osoby zatrudnione na część etatu nie powinny rozpoczynać pracy dwukrotnie w ramach tej samej doby pracowniczej. Tymczasem warto zauważyć, iż w niepełnym wymiarze czasu pracy często zatrudniani są np. studenci, dla których niezmiernie istotne jest ułożenie grafiku pracy w zgodzie z obowiązującym ich planem zajęć na uczelni. Takie zaplanowanie pracy może natomiast być niekiedy niemal niewykonalne przy uwzględnieniu przepisów o dobie pracowniczej.
Zgodnie z komunikatem przekazanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej propozycja wprowadzenia tzw. ruchomego czasu pracy nie budziła zastrzeżeń uczestników posiedzenia z dnia 25 października br. Uznano także, że na uregulowanie zasługuje również możliwość stosowania wydłużonego okresu rozliczeniowego. Kwestie te będą podlegały dalszej dyskusji i będą przedmiotem dalszych prac w ramach Zespołu problemowego ds. prawa pracy i układów zbiorowych Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
