Rencista bez ochrony przedemerytalnej

W ostatnim tygodniu stycznia Sąd Najwyższy zajmował się tematem ochrony przedemerytalnej i jednego z wyjątków przewidzianych od ogólnej zasady, iż pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury wraz z osiągnięciem tego wieku. Tak stanowi art. 39 k.p. Jednak art. 40 k.p. przewiduje wyjątek od powyższej zasady. Zgodnie z tym przepisem, ochrony wynikającej z art. 39 k.p. nie stosuje się w razie uzyskania przez pracownika renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Sprawa, którą zajmował się SN dotyczyła rencisty, który odwołał się od wypowiedzenia. Pobierał on rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od wielu lat i jednocześnie był zatrudniony. Rencista ten uważał, że wyjątek z art. 40 k.p. odnosi się jedynie do osób, które rentę uzyskają w okresie korzystania z ochrony przedemerytalnej (a nie tak jak on, wiele lat przed osiągnięciem wieku ochronnego). Sąd pierwszej instancji nie zgodził się z taką interpretacją i oddalił roszczenia rencisty. Jednak Sąd Okręgowy, który rozpatrywał apelację w tej sprawie, uznał że występuje w niej zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości i skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne:

Czy użyty w art. 40 Kodeksu Pracy zwrot „w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty” dotyczy wyłącznie sytuacji, w której prawo to (na podstawie decyzji organu rentowego) zostało uzyskane w okresie ochronnym, o jakim mowa w art. 39 k.p., czy również
w sytuacji, w której pracownik już to prawo nabył wcześniej i w dalszym ciągu jest uprawniony do renty?

Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 40 k.p. dotyczy wszystkich rencistów, pobierających rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, a chwila uzyskania tego świadczenia jest tutaj bez znaczenia:

Przepis art. 40 k.p. wyłącza stosowanie zakazu wypowiedzenia umowy o pracę, o którym mowa w art. 39 k.p. niezależnie od tego, czy uzyskanie przez pracownika prawa do
renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy nastąpiło przed, czy w okresie
ochronnym.

Choć nie jest to pomyślna wiadomość dla rencistów pobierających świadczenia z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, trudno nie zgodzić się z interpretacją przedstawioną przez Sąd Najwyższy. Przepis art. 40 k.p. jest sformułowany jasno i nie znajduje się w nim odniesienie do chwili uzyskania świadczenia.

Uchwała w sprawie III PZP 9/15 wydana została w składzie 3 sędziów i jest wiążąca jedynie w sprawie na kanwie, której została wydana. Trudno jednak sobie wyobrazić, aby w innych podobnych sprawach Sąd Najwyższy zajął odmienne stanowisko.