Nie – zdrowy zakaz palenia

W zeszłym roku głośno było o tzw. ustawie antynikotynowej, która wprowadziła zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych, w tym w zakładach pracy. Niestety, zaostrzenie polityki zwalczania palenia narobiło sporo bałaganu w przepisach dotyczących pracodawców.

Od 15 listopada ubiegłego roku w pomieszczeniach wszystkich zakładów pracy w Polsce obowiązuje zakaz palenia tytoniu. Oczywiście nie jest to bezwzględny zakaz, lecz zasada, od której firma MOŻE odstąpić przez urządzenie palarni. Jest to dość istotna zmiana stanu prawnego. Poprzednio bowiem inspekcja pracy i sądy administracyjne przyjmowały, choć niekonsekwentnie, że każdy pracodawca MUSI zorganizować u siebie palarnię.

Co ciekawe, zdaniem władz urządzenie palarni było obligatoryjne nawet wtedy, gdy pracodawca w regulaminie pracy wprowadził generalny zakaz palenia, albo umożliwiał pracownikom palenie papierosów na zewnątrz budynku. Taki wniosek wywodzono m.in. z przepisów rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bhp.

Niestety, zaostrzając prawo antytytoniowe prawodawca nie był konsekwentny. Wprowadzając nowe przepisy, nie uchylił tych poprzednio obowiązujących. W efekcie doszło do sytuacji, w której z „nowej” ustawy wynika, że wydzielenie palarni jest dobrowolne, podczas gdy brzmienie „starego” rozporządzenia sugeruje, że jest to obowiązek. Na szczęście ten bałagan nie jest aż tak dotkliwy. Ponieważ to ustawa ma pierwszeństwo stosowania przed (czy raczej „ponad”) rozporządzeniem, nie ma obecnie wątpliwości, że utworzenie palarni jest fakultatywne.

Inny przykład niekonsekwencji prawodawcy: z nowej ustawy wynika, że palarnia musi być wyodrębniona konstrukcyjnie od innych pomieszczeń, być odpowiednio oznaczona oraz zaopatrzona w system wentylacyjny, który nie pozwala na przenikanie dymu tytoniowego do innych pomieszczeń. Słowem nic szczególnie trudnego do osiągnięcia. Nadal jednak obowiązują przepisy rozporządzenia dotyczącego bhp, które przewidują dodatkowe, znacznie surowsze wymagania techniczne dla pomieszczeń służących do palenia.

Według tych przepisów palarnie muszą mieć odpowiednią powierzchnię (co najmniej 0,1 m2 na każdego pracownika najliczniejszej zmiany, nie mniej niż 4 m2) oraz odpowiednią wentylację, zapewniającą co najmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny. To zaś oznacza, że chcąc zorganizować w swoim zakładzie palarnię, firma musi spełnić wymogi techniczne wynikające zarówno z ustawy, jak i rozporządzenia. Może to przysporzyć sporych problemów dużym zakładom pracy, które chcą ulżyć palaczom, ale jednocześnie posiadają liczne zmiany pracownicze.

Z pomocą takim firmom ma przyjść Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, które opracowało projekt rozporządzenia uchylającego stare przepisy rozporządzenia bhp dotyczące wymogów technicznych dla palarni. Jeżeli wspomniany projekt wejdzie w życie, powierzchnia palarni będzie zależała jedynie od woli pracodawcy; złagodzeniu ulegną też wymogi dotyczące wentylacji, w jaką musi być wyposażone tego typu pomieszczenie.

Losy ministerialnej inicjatywy nie są jednak przesądzone. Większość instytucji opiniujących ten pomysł wypowiedziała się bowiem negatywnie na temat złagodzenia wymogów technicznych, jakie muszą spełniać przybytki dla palaczy. Uwag nie miał tylko Minister Zdrowia :).