Zmiany w ustawie o obywatelstwie polskim

18 stycznia 2012 roku Trybunał Konstytucyjny odrzucił skargę prezydencką złożoną przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz podtrzymaną przez Bronisława Komorowskiego. Decyzją Trybunału Konstytucyjnego Ustawa o obywatelstwie polskim wejdzie w życie jesienią 2012 roku, z czego ucieszy się duża grupa cudzoziemców zamieszkujących w Polsce.

Na mocy dotychczas obowiązujących przepisów o nadaniu obywatelstwa polskiego dla cudzoziemca najczęściej decydował prezydent, decyzja była uznaniowa i co do zasady prezydent mógł nadać obywatelstwo każdemu, komu chciał. Zdarzały się przypadki nadawania obywatelstwa polskiego przez prezydenta w bardzo krótkim czasie piłkarzom, którzy byli związani z Polska jedynie poprzez kluby piłkarskie, a główną przesłanką do nadania im obywatelstwa polskiego był fakt „wpisania” ich do reprezentacji narodowej.

Natomiast Wojewoda na mocy obowiązujących przepisów uznaje cudzoziemca za obywatela polskiego tylko w dwóch przypadkach. Po pierwsze bezpaństwowca, który mieszka na terytorium Polski co najmniej 5 lat, na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, po drugie, małżonka obywatela polskiego pozostającego w związku małżeńskim co najmniej 3 lata i posiadającego zezwolenie na osiedlenie się.

Na mocy nowej ustawy Prezydent nadal będzie nadawał obywatelstwo polskie według uznania, natomiast w stosunku do Wojewody rozszerzono znacznie katalog przypadków, w których będzie on mógł uznać za obywatela polskiego cudzoziemca.

I tak za obywatela polskiego Wojewoda może uznać m.in.:
1. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
2. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, który:
– pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim
lub
– nie posiada żadnego obywatelstwa,
3. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który spełnia następujące warunki:
– posiada zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub ma prawo stałego pobytu,
– posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego,
4. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzenie.

Statystyki z ostatnich 10 lat pokazują, iż do grona „nowych polaków” dołączyło ok. 20 tyś. cudzoziemców z czego ok. 15 tyś. cudzoziemcom obywatelstwo nadał Prezydent, a jedynie ok. 5 tys. cudzoziemców za obywateli Polski uznali Wojewodowie.

Zakłada się, że na mocy nowej ustawy proporcje zostaną odwrócone, tym bardziej, że w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich mieszka i przebywa kilkadziesiąt tysięcy cudzoziemców, którzy bardzo chętnie skorzystają z przepisów nowej ustawy, gdyż tym samym staną się obywatelami Unii Europejskiej. Ułatwi im to zarówno możliwość podjęcia pracy w Polsce oraz w krajach Unii Europejskiej, a także umożliwi i ułatwi podróżowanie.