W minioną środę, 27 listopada 2018 r., w Dzienniku Ustaw ogłoszona została ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (PPK). Tym samym, regulacja formująca nowy, powszechny i dodatkowy w stosunku do ZUS sposób gromadzenia funduszy w ramach III filaru emerytalnego stała się faktem. Najwięksi pracodawcy zobowiązani będą utworzyć PPK w drugiej połowie 2019 r.
Pracownicze plany kapitałowe (PPK) będą nowym, obowiązkowym z punktu widzenia pracodawców, a dobrowolnym dla uczestników PPK, tj. w szczególności pracowników, ale także osób zatrudnionych na podstawie umowach cywilnoprawnych czy członków rad nadzorczych, w pełni prywatnym, dodatkowym systemem odkładania kapitału na starość. Ustawodawca przewidział utworzenie PPK przez wszystkie podmioty zatrudniające i objęcie nimi automatycznie wszystkich osób pełnoletnich, które nie ukończyły 55. roku życia, a za które odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne. Dobrowolność uczestnictwa w systemie przejawiać ma się w tym, że każdy uczestnik będzie mógł się z niego w każdej chwili wypisać.
Najwięksi pracodawcy, zatrudniający co najmniej 250 osób, będą zobowiązani do utworzenia PPK już od dnia 1 lipca 2019 r. Kolejno, w odstępach półrocznych, obowiązek utworzenia PPK obejmować będzie coraz mniejszych pracodawców.
Wprowadzany system oszczędzania finansować będą zarówno pracodawcy, jaki i uczestnicy PPK. Wpłaty podzielone zostały na obligatoryjne (podstawowe) i fakultatywne (dodatkowe). Dokonywana przez pracodawcę wpłata podstawowa wynosić będzie 1,5 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, natomiast uczestnik będzie dokonywał, za pośrednictwem pracodawcy, wpłaty podstawowej w wysokości 2 % tej podstawy. Wyjątkowo, pracownicy o zarobkach nieprzekraczających 1,2 minimalnego wynagrodzenia będą mogli obniżyć wpłatę do PPK do 0,5 % wynagrodzenia. W ustawie przewidziana została możliwość fakultatywnego podwyższenia wpłat, lecz z ograniczeniem do wysokości 4 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – i to zarówno w odniesieniu do pracodawcy jak i uczestnika. Wysokość wpłat maksymalnie może więc wynosić 8 % podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych. W ramach zachęty, ustawa przewiduje wpłaty ze strony państwa (ze środków Funduszu Pracy), na które składać się będą wpłata powitalna w wysokości 250 zł dla każdego uczestnika oraz do dopłaty roczne w wysokości 240 zł.
Środki gromadzone w ramach PPK będą zarządzane przez instytucje finansowe. Wymagać to będzie od pracodawcy uprzedniego zawarcia dwóch umów, tj. umowy o zarządzanie PPK, której stronami będą podmiot zatrudniający i instytucja finansowa oraz umowy o prowadzenie PPK zawieranej przez pracodawcę w imieniu i na rzecz uczestników PPK. Wybór przez podmiot zatrudniający instytucji finansowej, z którą zostaną zawarte ww. umowy, będzie dokonywany w porozumieniu z zakładową organizacją związkową lub – w razie jej braku – z przedstawicielami pracowników.
Nowa regulacja wymagać będzie od pracodawców, poza uwzględnieniem w budżecie zwiększonych kosztów pracy, także zmian w systemach kadrowo-płacowych i rozliczania wpłat do PPK, a także prowadzenia dokumentacji związanej z programem.
Warto wskazać, że obowiązek tworzenia PPK nie będzie spoczywać na pracodawcach, którzy w dacie objęcia ich ustawą prowadzić będą pracownicze programy emerytalne (PPE), odprowadzając składki w wysokości co najmniej 3,5 % wynagrodzenia pracowników przy poziomie uczestnictwa w PPE w wysokości minimum 25 % osób zatrudnionych. W chwili obecnej jest ostatni moment na zastanowienie się, czy w takiej sytuacji PPE nie jest dla pracodawcy i jego pracowników lepszym rozwiązaniem.