ShareWykształciła się praktyka , iż członkowie zarządu zawierają ze spółką umowę o pracę (choć, jak wiadomo, nie muszą zawierać żadnej umowy). Członka zarządu łączą wówczas ze spółką dwa odrębne stosunki prawne – korporacyjny oraz pracowniczy. Odwołanie lub rezygnacja z zarządu skutkuje najczęściej potrzebą rozwiązania z byłym członkiem zarządu umowy o pracę. Powstaje wówczas pytanie, czy w takiej sytuacji zwolnionemu członkowi zarządu należy się odprawa pieniężna określona w ustawie o zwolnieniach grupowych?
Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy odwołanie lub rezygnacja z zarządu stanowi przyczynę rozwiązania umowy o pracę, i to taką, za którą odpowiedzialność ponosi pracownik (wówczas odprawa nie byłaby należna), czy też jest to przyczyna leżąca po stronie pracodawcy (co mogłoby skutkować obowiązkiem wypłaty odprawy).
Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą zgromadzenia wspólników (lub rady nadzorczej), bez konieczności wskazywania przyczyny odwołania. Odwołanie takie stanowi wystarczającą i uzasadnioną przyczynę rozwiązania z nim umowy o pracę za wypowiedzeniem. Skoro jednak przyczyną zwolnienia członka zarządu może być jedynie odwołanie z zarządu, to czy taką przyczynę można traktować jako leżącą po stronie pracownika, czy też nie? Ma to ogromne znaczenie w kontekście odpowiedzi na pytanie postawione w tytule artykułu. A dlaczego…?
Przypomnijmy, że pracodawca jest zobowiązany wypłacić odprawę pieniężną, jeżeli rozwiązuje z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem lub za porozumieniem stron, przyczyny rozwiązania umowy leżą po stronie pracodawcy oraz zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
W konsekwencji, nie zawsze pracownikowi odwołanemu z funkcji członka zarządu będzie przysługiwała odprawa. Odprawa należeć się mu będzie, jeżeli przyczyną odwołania okażą się okoliczności dotyczące pracodawcy. Potwierdził to ostatnio Sąd Najwyższy, zdaniem którego wypowiedzenie umowy o pracę z powodu odwołania pracownika z funkcji członka zarządu spółki handlowej następuje z przyczyn niedotyczących pracownika w rozumieniu ustawy o zwolnieniach grupowych, chyba że pracodawca udowodni, iż przyczyną odwołania były okoliczności dotyczące pracownika.
Co istotne, w razie wytoczenia przez zwolnionego członka zarządu powództwa o zapłatę odprawy, to spółka będzie musiała udowodnić, że zwolniła pracownika wyłącznie z przyczyn leżących po jego stronie. Wystarczy zaś, że były członek zarządu wskaże fakt rozwiązania jego umowy o pracę z powodu odwołania go z funkcji piastowanej w zarządzie, by sąd zasądził na jego rzecz odprawę.
Gdy więc spółce uda się dowieść przed sądem, że utraciła do zwolnionego członka zarządu zaufanie, nienależycie wykonywał on swoje obowiązki lub nie osiągnął oczekiwanych wyników finansowych i z tego powodu rozwiązała z nim umowę o pracę, będzie zwolniona z obowiązku wypłaty odprawy. W przeciwnym wypadku istnieje duża szansa, że sąd zarządzi na rzecz pracownika odprawę w wysokości od 1- do 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia.
Słusznym zatem rozwiązaniem wydaje się być wskazanie przez pracodawcę, w wypowiedzeniu umowy o pracę, również powodów odwołania członka zarządu z piastowanej przez niego funkcji.
