Share26 czerwca 2014 roku Główny Inspektor Farmaceutyczny wydał komunikat dotyczący reklamy aptek. Z przedmiotowego komunikatu wynika, że zdaniem Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, programy lojalnościowe stanowią reklamę aptek w rozumieniu art. 94a Prawa farmaceutycznego i tym samym są zakazane.
Zdaniem GIF programy lojalnościowe stanowią prawnie niedopuszczalną reklamę w sytuacji, w której polegają na pozyskiwaniu grup klientów regularnie korzystających z usług apteki, poprzez próbę wykształcenia emocjonalnej więzi na linii klient-apteka. Zdaniem GIF, próby stworzenia takich więzi mogą powodować zachwianie konkurencyjnością rynku aptekarskiego i tym samym stanowią zakazaną reklamę apteki. W konsekwencji GIF stwierdza niedopuszczalność takich programów, co ma stanowić wskazówkę dla osób wykonujących czynności kontrolne.
W naszej opinii podstawowy problem dotyczący reklamy aptek polega na tym, że zarówno GIF, jak i sądy administracyjne, wydają się nie zauważać różnicy pomiędzy informacją a reklamą.
Należy zgodzić się ze stwierdzeniem, że jeżeli program apteki ma na celu zachętę do nabycia jej produktów w przyszłości, to takie działanie stanowi reklamę apteki w rozumieniu art. 94a Prawa farmaceutycznego.
Jeżeli jednak apteka nie podejmuje działań mających charakter reklamowy, a podjęte przez nią czynności ograniczają się do kwestii informacyjnych, to nie można zgodzić się ze stanowiskiem GIF.
Decyzje wydawane przez GIF ignorują powszechnie aprobowaną przez doktrynę i sądownictwo różnicę pomiędzy informacją a reklamą. Kryterium rozróżnienia tych dwóch przekazów jest ich cel. Mianowicie, celem reklamy jest zachęcanie do zakupu oferowanych produktów, zaś celem informacji jest przekazanie niezbędnych treści dotyczących oferowanych produktów. Bardzo często przekazywanie określonych treści klientom stanowi obowiązek informacyjny nałożony na przedsiębiorców, w tym prowadzących apteki, na podstawie odrębnych regulacji ustawowych.
Przykładem tego typu obowiązków informacyjnych są wymogi określone w ustawie z dnia 5 listopada 2001 r. o cenach oraz, w wydanym na jej podstawie, rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania towarów przeznaczonych do sprzedaży. Zgodnie z tymi regulacjami, ceny produktów powinny być wywieszane na plakietkach, w sposób uniemożliwiający klientowi pomylenie się odnośnie ceny określonego towaru, zaś w przypadku cen promocyjnych – należy umieścić obok towaru plakietkę zawierającą przekreśloną cenę dotychczasową, a obok niej umieścić cenę promocyjną, przecenioną lub uwzględniającą rabat.
Jednocześnie należy uwzględnić to, że podmiot prowadzący aptekę ma prawo, tak jak każdy inny przedsiębiorca, swobodnie kształtować ceny swoich produktów, wprowadzając promocje, przeceny czy rabaty (za wyjątkiem cen produktów objętych refundacją). W związku z tym za istotne należy uznać wytyczenie granicy pomiędzy rabatami, a programami lojalnościowymi (czego zdaje się nie zauważać GIF).
Trudno zatem uznać, że informacja dotycząca przekazywanego rabatu, a zatem de facto informacja o cenie produktu, stanowi jednocześnie reklamę apteki.
Należy także pamiętać o tym, że apteka powinna przede wszystkim dbać o dobro pacjentów, sprawując nad nim opiekę. W szczególności, apteka powinna informować w sposób precyzyjny pacjentów o obowiązujących promocjach dotyczących sprzedawanych przez nią produktów. W związku z tym zrównanie przekazu informacyjnego z przekazem reklamowym przez GIF, i tym samym uznanie obu za niedozwolone w świetle regulacji art. 94a Prawa farmaceutycznego, należy uznać za błędne i szkodliwe dla pacjentów.
Zwracamy uwagę, że przyjęcie rozszerzającej interpretacji art. 94a doprowadzi do absurdalnych sytuacji, w których widniejący na drzwiach apteki napis „ZAPRASZAMY” będzie uznawany za niezgodną z prawem formę reklamy aptek, jako że zachęca klientów do wejścia do apteki, co z całą pewnością nie było zamiarem ustawodawcy.
