Stanowisko MZ: Zakaz zachęt nie dotyczy wydawania przez apteki glukometrów do pasków refundowanych

12 stycznia 2012 r., na stronie Ministerstwa Zdrowia opublikowany został komunikat w sprawie możliwości wydawania glukometrów przez apteki. MZ zaprezentowało w nim stanowisko, zgodnie z którym działania związane przyjmowaniem przez apteki od firm glukometrów i wydawaniem ich pacjentom przy realizacji recepty na paski do pomiaru glukozy we krwi nie są objęte zakazem stosowania zachęt odnoszących się do produktów refundowanych (art. 49 ust. 3 Ustawy refundacyjnej). Pełna treść komunikatu jest dostępna:
tutaj. W dalszej części artykułu wskazujemy wątpliwości jakie budzi komunikat MZ.

Uzasadnieniem dla takiej interpretacji mają być ustalenia firm farmaceutycznych z Komisją Ekonomiczną przy Ministrze Zdrowia, że cena pasków ma zawierać w sobie cenę glukometru „wydawanego jako pakiet startowy na wyraźną prośbę pacjenta realizującego receptę na konkretny rodzaj refundowanych pasków do pomiaru glukozy we krwi”.

Takie stanowisko zdaje się tworzyć wyłom interpretacyjny w dotychczasowym restrykcyjnym podejściu organów administracji do zakazu stosowania zachęt odnoszących się do produktów refundowanych. Pragniemy jednak podkreślić, że taka forma zwolnienia aptek i firm farmaceutycznych spod zakazu stosowania zachęt rodzi liczne wątpliwości. Zwracamy w szczególności uwagę, że komunikat Ministerstwa Zdrowia nie jest i nie może być traktowany jako powszechnie obowiązujące źródło prawa. Dodatkowo, kontrola przestrzegania przepisów dotyczących form zachęty to kompetencja Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych a nie Ministerstwa Zdrowia. Co za tym idzie, stanowisko w sprawie wyłączenia spod przedmiotowego zakazu bezpłatnego przekazywania glukometrów – nie jest w naszej ocenie wiążące dla organów administracji (chociaż może oczywiście być argumentem w ewentualnym postępowaniu).

Fakt ten powinien być każdorazowo brany pod uwagę przez firmy farmaceutyczne, przed podjęciem decyzji biznesowej o przekazywaniu glukometrów pacjentom. Dodatkowo rekomendujemy, przed podjęciem takich działań,, weryfikację czy analogiczne ustalenia zostały powzięte w konkretnej sprawie oraz podjęcie próby wystąpienia do Ministerstwa Zdrowia o oficjalne potwierdzenie dopuszczalności takiego działania w konkretnym przypadku (np. poprzez uzupełnienie decyzji refundacyjnej o stosowny instrument dzielenia ryzyka).

Co więcej sama treść komunikatu rodzi następujące wątpliwości interpretacyjne:

• Jak rozumieć wydawanie glukometru „na wyraźną prośbę pacjenta”? Czy aptekarz, który poinformuje pacjenta o możliwości otrzymania bezpłatnego glukometru będzie naruszał zakaz stosowania zachęt?
• Czy podobne ustalenia były poczynione także w odniesieniu do innych produktów powiązanych bezpośrednio z produktami refundowanymi jak np. pompy insulinowe ( o tym problemie pisaliśmy już tutaj)?

Podsumowując komunikat jest kolejnym przykładem działalności organów administracji, które poprzez wątpliwe z prawnego punktu widzenia kroki, starają się łatać skutki niedookreślonych przepisów Ustawy refundacyjnej. Korzystając zaś z tej korzystnej dla przedsiębiorców interpretacji nie zapominajmy o konieczności zabezpieczenia własnych interesów, wobec drakońskich kar za naruszenie przepisu dotyczącego stosowania „jakichkolwiek form zachęty”.