Czy w składzie produktu spożywczego należy podawać formę chemiczną witamin?

Podmioty wprowadzające żywność do obrotu niejednokrotnie mają problem z oznaczeniem składników na etykiecie produktu. W szczególności sposób oznaczenia witamin sprawiał trudności nie tylko w Polsce, ale również w pozostałych państwach Unii Europejskiej.

Z uwagi na spór pomiędzy węgierskim przedsiębiorcą a organem administracji, węgierski Sąd Najwyższy zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej  („TSUE”)  w celu rozwiania wątpliwości dotyczących konieczności podawania w składzie produktu formy chemicznej witamin.

24 marca 2022 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w tym zakresie określił, czy istnieje obowiązek podawania w składzie środków spożywczych również form chemicznych użytych witamin.

Tło sprawy

Spór sądowy zrodził się między przedsiębiorcą wprowadzającym do obrotu na Węgrzech margarynę a węgierskim urzędem nadzoru nad żywnością Somogy. Zdaniem węgierskiego urzędu konieczne jest podawanie form chemicznych witamin, które dany środek spożywczy zawiera. Jego zdaniem dotyczy to także witaminy A i D, która znajduje się w składzie margaryny, ponieważ w załączniku II do Rozporządzenia 1925/2006[1] podano dopuszczalne formy chemiczne ww. witamin. Z taką interpretacją przepisów rozporządzenia nie zgodził się przedsiębiorca, który skierował sprawę na drogę sądową.

Węgierski Sąd Najwyższy postanowił zawiesić postepowanie i zwrócić się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym.

Opinia TSUE

Analizując kwestię nazwy, pod jaką taka witamina musi figurować w wykazie składników znajdującym się na etykiecie danego środka spożywczego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 18 ust. 2 Rozporządzenia 1169/2011 składniki występujące w danym środku spożywczym muszą być oznaczane ich szczegółowymi nazwami, o ile mają one zastosowanie, zgodnie z zasadami określonymi w art. 17 tego rozporządzenia.

W ramach wykładni językowej, Trybunał, analizując definicję „nazwy składnika” z art. 17 Rozporządzenia w odesłaniu do „nazwy szczegółowej” z art. 18 ust. 2 oraz „nazwy przewidzianej w przepisach”, „nazwy zwyczajowej” i „nazwy opisowej” zawartych w art. 17, doszedł do wniosku, że wobec braku dalszych uściśleń w tekście nie jest możliwe ustalenie nazwy pod jaką witamina dodana do środka spożywczego powinna widnieć w wykazie składników tego środka spożywczego.

W dalszej części rozważań TSUE uznał, form chemicznych witamin wymienionych w załączniku II do Rozporządzenia 1925/2006 nie można uznać za nazwy uzupełniające do nazw z załącznika XII Rozporządzenia 1169/2011, tym bardziej że załącznik II precyzuje, iż chodzi jedynie o różne „formy” poszczególnych omawianych witamin.

Zdaniem TSUE określanie składników wyłącznie takimi nazwami jak „witamina A” czy „witamina D”, gwarantuje, że przekazywane informacje są rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla przeciętnego konsumenta, który jest właściwie poinformowany oraz dostatecznie uważny i rozsądny”.

Natomiast w przypadku stosowania samych tylko tych nazw w informacji o wartości odżywczej przy równoległym dodawaniu w wykazie składników odpowiednich form chemicznych witamin wymienionych w załączniku II do Rozporządzenia 1925/2006, takich jak „octan retinylu” czy „cholekalcyferol”, stwarza ryzyko uznania informacji za mniej zrozumiałe i jasne dla przeciętnego konsumenta ze względu na stosunkowo zawiły i nieznany szerokiemu kręgowi odbiorców charakter większości tych form chemicznych witamin.

Wyrok

W świetle całości powyższych rozważań, Trybunał stwierdził, że odpowiadając na pytanie prejudycjalne należy uznać, że rozporządzenie nr 1169/2011, a w szczególności jego art. 18 ust. 2, należy interpretować w ten sposób, że w przypadku dodania do środka spożywczego witaminy, wykaz składników produktu nie musi zawierać informacji o zastosowanej formie chemicznej witaminy.

Wyrok w tej sprawie stanowi pozytywne rozstrzygnięcie dla przedsiębiorców, ponieważ nie tylko ułatwi oznaczanie składników na etykiecie produktu, ale także pozwoli na zaoszczędzenie miejsca w przypadku długich nazw form chemicznych witamin.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do oznaczeń używanych w tabeli składników, nasz dział prawa żywnościowego służy pomocą.

[1] Rozporządzenie (WE) nr 1925/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie dodawania do żywności witamin i składników mineralnych oraz niektórych innych substancji (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 26 ze zm., dalej jako: „Rozporządzenie 1925/2006”).