Zgodnie z nowelizacją ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej, od 1 stycznia 2016 r. uzyskają one uprawnienia do ordynacji recept, kontynuacji preskrypcji na produkt leczniczy, przepisany wcześniej przez lekarza oraz do wystawienia skierowań na niektóre badania diagnostyczne. O szczególnych zasadach przyznających uprawnienia w zakresie preskrypcji pielęgniarkom i położnym pisaliśmy wcześniej na blogu.
W związku z rozszerzeniem uprawnień pielęgniarek i położnych, zwracamy uwagę na kilka istotnych kwestii związanych z ich odpowiedzialnością w zakresie preskrypcji.
Po pierwsze, pielęgniarka lub położna samodzielnie wystawiająca receptę w ramach wykonywania praktyki będzie ponosić pełną odpowiedzialność za ordynowaną terapię. W rezultacie można wskazać na cztery źródła odpowiedzialności:
- Odpowiedzialność zawodową, wynikającą z ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych, w myśl której za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki zawodowej oraz za zawinione naruszenie przepisów dotyczących wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej sąd pielęgniarek i położnych może orzec karę upomnienia, nagany, zakazu pełnienia funkcji kierowniczych w zakładach służby zdrowia na okres od 1 do 5 lat, zawieszenia prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej na okres od 6 miesięcy do 3 lat lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej;
- Odpowiedzialność karnoprawną, w przypadku zastosowania przepisów prawa karnego, np. za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu lub spowodowanie śmierci;
- Odpowiedzialność cywilnoprawną, w przypadku obowiązku odszkodowania za popełnienie błędu medycznego przez pielęgniarkę w zakresie ordynacji i przepisywania recept;
- Odpowiedzialność kontraktową, wynikającą z przepisów Ustawy refundacyjnej. Pielęgniarka lub położna będzie uprawniona do wystawienia recepty na refundowany produkt leczniczy na podstawie umowy zawartej z NFZ. W przypadku nieprawidłowo wystawionej recepty oraz w sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości w toku prowadzonej kontroli NFZ będzie mógł nałożyć na pielęgniarkę lub położną karę umowną na zasadach określonych w umowie na wystawienie recept .
Po drugie, w przypadku wystawiania przez pielęgniarkę lub położną kolejnej recepty na produkt leczniczy wcześniej przepisany przez lekarza odpowiedzialność będzie ponoszona wspólnie z tym lekarzem.
Dodatkowo, należy wskazać na możliwość odpowiedzialności pracowniczej wynikającej z zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. W tym przypadku:
- podmiot leczniczy zatrudniający pielęgniarkę lub położną będzie ponosił odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez zatrudnioną;
- pielęgniarka lub położna będą podlegać odpowiedzialności materialnej za szkodę wyrządzoną pracodawcy wg przepisów Kodeksu pracy.
W rezultacie, oprócz rozszerzenia zakresu uprawnień pielęgniarek i położnych dochodzi także do zwiększenia zakresu odpowiedzialności tych osób. Niestety ten aspekt reformy nie został dostatecznie doprecyzowany. Do końca 2015 roku spodziewane jest wydanie aktów wykonawczych do ustawy przez Ministra Zdrowia.