Rodzic zostanie za darmo z dzieckiem w szpitalu

Dnia 31 lipca 2018 r. zakończyły się konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta przewidującego nowe prawo pacjenta, na mocy którego osoba pozostająca z małoletnim albo niepełnosprawnym w szpitalu nie będzie mogła zostać obciążona żadnymi opłatami za taki pobyt. Do tej pory opłata była ustalana przez kierownika podmiotu przy uwzględnieniu rzeczywistych kosztów związanych z pobytem (m.in. zużycie wody i prądu, udostępnienie łóżka i pościeli).

Pacjentem niepełnosprawnym w rozumieniu projektu będzie jedynie pacjent posiadający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z kolei pacjentem małoletnim jest osoba, która nie ukończyła 18. roku życia.

Oprócz rodzicowi prawo do pobytu w szpitalu przysługiwać będzie również:

• opiekunom faktycznym takich pacjentów, a więc osobom sprawującym, bez obowiązku ustawowego, stałą opiekę nad pacjentem, który ze względu na wiek, stan zdrowia albo stan psychiczny opieki takiej wymaga (np. kuzyn, sąsiad, przyjaciel); oraz
• innym przedstawicielom ustawowym takich pacjentów (np. opiekunom osób ubezwłasnowolnionych całkowicie).

Projekt ten wpisuje się w Europejską Kartę Praw Dziecka Hospitalizowanego (deklaracja niebędąca jednak aktem prawa międzynarodowego) oraz w normę programową wyrażoną w art. 68 ust. 3 Konstytucji RP, zgodnie z którą: „Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku”.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy: „Dziecko ma prawo do tego, aby cały czas przebywali razem z nim w szpitalu rodzice albo opiekunowie. W związku z powyższym, rodzicom należy stwarzać możliwie dogodne warunki pobytu w szpitalu razem z dzieckiem, zachęcać i ułatwiać im realizację tego prawa. Obecność osób bliskich jest korzystna dla dziecka, przyspiesza proces leczenia, łagodzi stres i wzmacnia poczucie bezpieczeństwa. Pobyt rodziców albo opiekunów przy dziecku w szpitalu nie może narażać ich na ponoszenie dodatkowych wydatków”.

Projekt nie jest jednak pozbawiony wad.

Po pierwsze, nowe prawo nie będzie dotyczyć małżonka, pełnoletnich dzieci ani rodziców niepełnosprawnego pacjenta, o ile nie będą oni jego przedstawicielami ustawowymi. W świetle prawa osób takich nie można bowiem uznać za opiekunów faktycznych niepełnosprawnego pacjenta (zob. powyżej definicje), ponieważ mają oni ustawowy obowiązek opiekowania się nim (art. 23 i art. 87 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Wydaje się, że ta sprzeczność pomiędzy prawem rodzinnym a prawami pacjenta powinna zostać dostrzeżona i usunięta przez projektodawcę.

Po drugie, projekt nie odnosi się ani do kobiet ciężarnych ani do osób w podeszłym wieku – pomimo tego, że zgodnie z Konstytucją RP również w stosunku do nich władze publiczne mają obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej. Towarzyszenie takim osobom w szpitalu (w tym w ramach porodu rodzinnego) będzie wiązało się nadal z koniecznością ponoszenia dodatkowych opłat.

Wyniki konsultacji publicznej nie zostały jeszcze opublikowane. Następnym krokiem w procesie legislacyjnym będzie analiza przedstawionych opinii i skierowanie projektu do prac parlamentarnych.

Projekt pozostanie bez wpływu na inne opłaty związane z pobytem i odwiedzaniem pacjenta w szpitalu (m.in. opłat za obuwie ochronne, parking przyszpitalny, szatnię, dostęp do telewizji).