Nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 21 lipca 2016 roku wprowadziła istotne zmiany w procedurze i zakresie wydawania opinii o celowości inwestycji w ochronie zdrowia.
Zgodnie z nowymi przepisami ocenie mają podlegać:
- inwestycje polegające na utworzeniu nowego podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w zakresie leczenia szpitalnego, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub nowych jednostek lub komórek organizacyjnych takich podmiotów;
- inne inwestycje w tych zakresach, których wartość przekracza 3 mln w okresie 2 lat (w zakresie leczenia szpitalnego) oraz 2 mln w okresie 2 lat (w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej);
- inwestycje polegające na utworzeniu nowego podmiotu leczniczego w zakresach leczenia szpitalnego, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz podstawowej opieki zdrowotnej, jeśli wyżej wspomniane podmioty zamierzają skorzystać ze środków europejskich przy realizacji inwestycji.
Opinię o celowości inwestycji będzie można uzyskać po złożeniu odpowiedniego wniosku, za pośrednictwem formularza zwanego Instrumentem Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Zdrowia. Odpowiednie wnioski i formularze będą generowane przez specjalnie do tego celu dedykowany system teleinformatyczny IOWISZ.
Cel ustawy
Celem nowelizacji jest, jak wynika z jej uzasadnienia, uniknięcie nadpodaży na lokalnym rynku usług zdrowotnych przez tworzenie zasobów nieadekwatnych w stosunku do potrzeb świadczeniobiorców na danym obszarze.
Opinie o celowości inwestycji będą wydawane przez wojewodów z uwzględnieniem:
- map potrzeb zdrowotnych;
- priorytetów dla regionalnej polityki zdrowotnej;
- danych z rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą.
Wniosek
Wzór wniosku zawierającego formularz Instrumentu Oceny Wniosków Inwestycyjnych w Sektorze Ochrony Zdrowia będzie zawierał kilkadziesiąt pytań dotyczących zagadnień takich jak np. realizacja zidentyfikowanych potrzeb zdrowotnych, infrastruktura, sprzęt, możliwości finansowe płatnika, sytuacja pacjenta i ich rodzin, zasób kadrowy, rozwój nauki, innowacji oraz edukacji.
Ocena wniosku
Ocena będzie odbywać się na podstawie udzielonych odpowiedzi ocenianych w skali od 1 do 10 i uzasadnienia przedstawionego w poszczególnych przypadkach. Każde pytanie będzie mieć odpowiednią wagę wskazującą, jak istotny jest jego przedmiot z punktu widzenia strategii rozwoju opieki zdrowotnej.
Projekt będzie oceniany kilkufazowo (w sposób kaskadowy). Pierwszym oceniającym wniosek będzie sam wnioskodawca, który składając wniosek musi odpowiedzieć na pytania zawarte w kwestionariuszu. Następnie wniosek jest przekazywany do właściwego organu (wojewody, ministra zdrowia). Po złożeniu kompletnego wniosku do organu wydającego opinię, wniosek jest przekazywany za pośrednictwem systemu IOWISZ do zaopiniowania dyrektorowi właściwego oddziału wojewódzkiego Funduszu (gdy organem wydającym opinię jest wojewoda) albo Prezesowi Funduszu (w przypadku gdy organem wydającym opinię jest minister zdrowia).
Opinia będzie obejmowała nie tylko określenie, czy jest pozytywna czy negatywna, lecz również wynik punktowy obliczony zgodnie z algorytmem określonym w rozporządzeniu wydanym przez ministra zdrowia, oraz wygenerowane elektronicznie zestawienie punktów przypisanych poszczególnym pytaniom oraz ich uzasadnień przedstawionych przez wnioskodawcę, i dyrektora właściwego oddziału wojewódzkiego NFZ albo Prezesa NFZ i organ wydający opinię.
Uzyskanie pozytywnej opinii
Uzyskanie pozytywnej opinii będzie warunkiem koniecznym do ubiegania się o dofinansowanie inwestycji ze środków europejskich w rozdaniu na lata 2014 – 2020.
Pozytywna opinia o celowości inwestycji będzie również brana pod uwagę w toku postępowań w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ.
Uzyskanie negatywnej opinii
W przypadku uzyskania negatywnej opinii, podmiotowi wnioskującego przysługuje środek odwoławczy w postaci protestu. Protest wnosi się do ministra właściwego ds. zdrowia w terminie 14 dni od dnia doręczenia opinii. W przypadku, gdy organem wydającym opinię jest wojewoda, protest wnosi się za jego pośrednictwem.
Po wyczerpaniu postępowania odwoławczego przed ministrem właściwym do spraw zdrowia, w przypadku utrzymania negatywnej opinii w sprawie protestu, podmiot który otrzymał tę opinię może w tym zakresie wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Skargę tę, wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia opinii w sprawie protestu bezpośrednio do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Podmiot, który wniósł skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub minister właściwy do spaw zdrowia może wnieść skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego w terminie 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Ocena zmian
Wprowadzone przepisy dotyczące wydawania opinii o celowości inwestycji zasadniczo wpłyną na inwestycje w obszarze ochrony zdrowia. Na pierwszy plan, wysuwa się kontrola wydatkowania środków krajowych i europejskich. Należy pozytywnie ocenić konieczność wprowadzenia mechanizmu kontroli publicznych środków, jednak sposób jego realizacji niekoniecznie. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami do prowadzonych postępowań wydawania opinii nie będą miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (z pewnymi wyjątkami). Przyjęty kształt regulacji stwarza pole do nadużyć dla organów opiniujących i budzi duże zastrzeżenia w kwestii bezstronności oceny wniosku. Kryteria oceny mogą również ograniczyć powstawanie nowych podmiotów leczniczych.
Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż kolejne opinie będą oceniane z uwzględnieniem już wydanych. Fundamentalne znaczenie będzie mieć zatem czas złożenia wniosku. Bardzo istotne dla uzyskania pozytywnej oceny inwestycji będzie więc złożenie wniosku przed konkurencją.
Link do systemu IOWISZ znajdą Państwo tutaj.