Usługi przygotowania dokumentacji lekarskiej korzystają ze zwolnienia z VAT

We wniosku o indywidualną interpretację prawa podatkowego szpital wskazał, że jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej działającym na zasadach określonych w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej („ustawa o działalności leczniczej„). Zgodnie z ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta („ustawa o prawach pacjenta„) szpitale zobowiązane są w związku z udzielanymi świadczeniami opieki zdrowotnej do prowadzenia dokumentacji medycznej osób korzystających ze świadczeń zdrowotnych. W celu realizacji praw pacjenta, szpital ma obowiązek udostępniać dokumentację medyczną pacjentów określonym osobom, w sposób przewidziany w odpowiednich przepisach, w szczególności poprzez sporządzanie jej wyciągów, odpisów i kopii. Za udostępnianie dokumentacji medycznej szpital pobiera opłatę, w wysokości wskazanej w ustawie.

Cel dla którego sporządzany jest wyciąg dokumentacji medycznej, może być dwojaki: (i) dalsze leczenie w innym podmiocie leczniczym bądź też (ii) inny, niezwiązany z dalszym leczeniem. Osobą odpowiedzialną za wskazanie celu sporządzenia wyciągu z dokumentacji medycznej jest pacjent. Należy podkreślić, że pozyskanie przez pacjenta odpisu, wyciągu lub kopii dokumentacji medycznej jest działaniem niezbędnym w celu zachowania logicznego ciągu udzielania świadczeń zdrowotnych, gdyż dokumentacja medyczna sporządzona podczas udzielania pacjentowi świadczeń z zakresu ochrony zdrowia zawiera szczegółowe informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych przez podmiot prowadzący dokumentację. W związku z powyższym powstaje pytanie czy usługa sporządzania kserokopii i wydawania odpisów przez podatnika na rzecz osoby uprawnionej do żądania wydania wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej w przypadku złożenia przez osobę uprawnioną oświadczenia o tym, iż sporządzenie wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej jest niezbędne w celu dalszego leczenia w innym podmiocie leczniczym podlega zwolnieniu z VAT?

Odpowiedzi twierdzącej na tak zadane pytanie udzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (sygn. I SA/Łd 349/12) uchylając tym samym wcześniejsze negatywne stanowisko przedstawione przez organy podatkowe w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

WSA uznał, iż usługa świadczona przez szpital jest usługą ściśle związaną z usługami w zakresie opieki medycznej, służącymi zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Jak podkreślił WSA w uzasadnieniu wyroku, ze zwolnienia korzystają usługi opieki medycznej mające na celu szeroko pojęte diagnostykę, terapię i profilaktykę oraz usługi pozostające z nimi w ścisłym związku. Owe usługi pozostające w ścisłym związku z usługami stricte medycznymi same bynajmniej nie muszą mieć charakteru leczniczego i dotykać jednej (lub więcej) z trzech sfer: diagnostyki, terapii i profilaktyki. Muszą jedynie pozostawać z nimi w ścisłym związku. Sąd podkreślił również, że gdyby zamysłem ustawodawcy przy tworzeniu omawianego zwolnienia podatkowego było objęcie nim jedynie usług w zakresie opieki medycznej sensu stricto, to po prostu zrezygnowałby (nie wprowadzał do ustawy) zdania drugiego w art. 43 ust. 1 pkt 18. Skoro zaś zdanie to znalazło się w cytowanym przepisie, a jego treść różni się od zdania poprzedzającego, to nie można mu odmawiać znaczenia normatywnego, posługując się przesłankami właściwymi dla pierwszego członu zwolnienia. Za taką wykładnią świadczy również cel omawianego zwolnienia podatkowego, którym jest:

•  zapewnienie opieki medycznej – pojęcie to obejmuje nie tylko zabiegi medyczne podejmowane w celu zdiagnozowania, terapii oraz – jeśli to możliwe – wyleczenia chorób i innych problemów ze zdrowiem lecz obejmuje ono również działania podjęte w celach profilaktycznych;
• zagwarantowanie, że nie zostanie zamknięty dostęp do opieki medycznej i szpitalnej z powodu kosztów powstałych na skutek tej opieki. Wyraźnie zatem judykatura wspólnotowa odróżnia obie postaci zwolnienia, o czym była mowa wyżej oraz przesłanki, od których spełnienia uzależnione jest uznanie określonych usług (czynności) za podlegające zwolnieniu. W ujęciu ETS są to czynności wpisujące się w ramy dostarczania usług opieki medycznej, które w procesie tej opieki stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć pożądane cele terapeutyczne.

Zdaniem sądu skoro celem domagania się przez osobę uprawnioną dokumentacji lekarskiej jest dalsze leczenie, w innym podmiocie leczniczym to nie może być żadnych wątpliwości, że wydanie tej dokumentacji wpisuje się w ramy dostarczania usług opieki medycznej, który w procesie opieki stanowią etap niezbędny, aby osiągnąć pożądane cele terapeutyczne. Oznacza to, że tego rodzaju usługa podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług z mocy wymienionego przepisu.