Share14.10.2020 r. Senat przyjął poprawki do ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Senat przyjął m.in. poprawkę wyłączającą z zakazu uboju rytualnego drób, doprecyzował, że osobom niezadowolonym z rekompensaty związanej z wprowadzeniem przedmiotowego zakazu będzie przysługiwało odwołanie do sądu, a przede wszystkim wydłużył okres vacatio legis do 31 grudnia 2025 r. Senat określił także przesłanki, które należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu wysokości odszkodowań tj. utratę zysków z prowadzonej działalności, konieczność spłaty zadłużenia i innych zobowiązań, poniesione nakłady inwestycyjne, czy konieczność wypłaty odpraw zwolnionym pracownikom.
Na obecnym etapie legislacyjnym istnieje ograniczona szansa na istotne zmiany kształtu ustawy w kontekście samego zakazu oboju rytualnego. Istotne może być jednak upewnienie się, że vacatio legis zostanie potwierdzone przez Sejm, do którego trafią poprawki senackie. Dla przedsiębiorców istotne może być również przeanalizowanie skutków ustawy dla swojego biznesu, w szczególności sprawdzenie sposobu obliczania wysokości odszkodowań. Wysokość rekompensat oraz skuteczność możliwości ich sądowej kontroli, może okazać się kluczowe dla podtrzymania aktywności gospodarczej sporej części przedsiębiorców (rolników), zwłaszcza w kontekście spowolnienia gospodarczego wywołanego pogarszającą się sytuacją sanitarną w kraju. Niezależnie od powyższego, brzmienie ustawy nadal może prowadzić do wątpliwości interpretacyjnych i nadużyć w praktyce jej stosowania. Tak jest w przypadku kluczowego sformułowania dla określenia zakresu zakazu, tj. znaczenia sformułowania „na potrzeby członków związku wyznaniowego”.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zwierząt został przyjęty przez Sejm w dniu 17 września 2020 r. Głównym założeniem projektu jest ograniczenie możliwości poddawania zwierząt szczególnym sposobom uboju przewidzianym przez obrządki religijne tylko na potrzeby członków związków wyznaniowych o uregulowanej sytuacji prawnej funkcjonujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Prowadzi to do istotnego zawężenia obecnie obowiązującego zakresu zezwolenia na ubój rytualny, który jest istotnym źródłem dochodu dla branży mięsnej, a także pośrednio branży mlecznej w Polsce, przede wszystkim z tytułu prowadzonego eksportu mięsa pochodzącego z uboju rytualnego. W chwili obecnej bowiem uboju rytualnego można dokonywać zarówno na potrzeby członków polskich związków wyznaniowych, ale także w celu produkcji mięsa na eksport.
Pomysł zakazu uboju rytualnego nie jest pomysłem nowym, podobnie jak pojawienie się w tym kontekście wątpliwości konstytucyjnych, które taki zakaz wzbudza. Już w 2014 r. na ten temat wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku sygn. akt K 52/13, stwierdził nieważność przepisów ustawy o ochronie praw zwierząt w zakresie, w jakim wprowadzały całkowity zakaz uboju rytualnego. W swoim wyroku Trybunał Konstytucyjny nie tylko stwierdził, że zakaz uboju rytualnego jest niezgodny z Konstytucją RP, ale objął swoim „parasolem ochronnym” również tzw. ubój rytualny eksportowy, a nie tylko ubój rytualny na potrzeby członków związków religijnych. Powyższe może stanowić istotny argument w przypadku rozważania przez branżę podniesienia postulatów, aby projekt został skierowany do Trybunału Konstytucyjnego na poczet kontroli jego konstytucyjności. Powyższe jest o tyle istotne, że w przypadku przyjęcia ustawy przez Sejm, może stanowić główną ścieżkę polemiki z finalnym kształtem ustawy.
