ShareZważywszy na wprowadzony w Polsce 20 marca br. stan epidemii i rosnąca liczbę zachorowań związanych z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, coraz ważniejsza i bardziej widoczna staje się rola jaką odgrywają pracownicy systemu ochrony zdrowia. Oprócz lekarzy i pielęgniarek na pierwszej linii frontu walki z wirusem stoją również farmaceuci, pełniąc nieocenioną rolę w procesie zapobiegania i zwalczania pandemii. Aby usprawnić ich działalność w tym trudnym okresie, Sejm przyjął szereg nowych rozwiązań związanych z funkcjonowaniem aptek. Ustawa [LINK] została uchwalona przez Sejm wczoraj tj. 31 marca 2020 r. i jeszcze tego samego dnia została podpisana przez Prezydenta RP. Przepisy zaczynają obowiązywać od dnia dzisiejszego.
Z perspektywy aptek najważniejsze zmiany dotyczyć będą:
1. Zasad dotyczących obecności farmaceuty w aptece
Dotychczas w otwartej dla pacjentów aptece musiał przebywać przynajmniej jeden farmaceuta spełniający kryteria stawiane przed kierownikiem apteki (ujmując rzecz w pewnym uproszczeniu, farmaceuta posiadający odpowiedni staż pracy). Zgodnie z nowymi przepisami wystarczające będzie zapewnienie obecności jakiegokolwiek farmaceuty, niezależnie od podstawy zatrudnienia.
2. Recept wystawianych przez farmaceutów
Po pierwsze, farmaceuta będzie mógł wystawić receptę farmaceutyczną w „przypadku zagrożenia zdrowia pacjenta”, a nie jak obecnie „w przypadku nagłego zagrożenia zdrowia pacjenta”. Potencjalnie zdrowie każdego pacjenta zarażonego koronawirusem będzie zagrożone, a zatem będzie mógł on uzyskać receptę bezpośrednio od farmaceuty.
Dodatkowo, farmaceuta będzie mógł wystawić w każdej sytuacji (tj. sytuacji także niezwiązanej ze stanem zagrożenia zdrowia) receptę sobie lub członkom swojej rodziny (tzw. recepta pro auctore i pro familiae).
3. Reglamentacji sprzedaży produktów leczniczych w polskich aptekach
W przypadku zagrożenia brakiem dostępności produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego lub produktu biobójczego, w związku z obecnym stanem epidemii, Minister Zdrowia będzie mógł, w drodze obwieszczenia, ograniczyć ilość ww. produktów na jednego pacjenta w danym okresie czasu. Póki co nie wiadomo, czy pilnowanie ograniczonej ilości produktów wykupywanych przez pacjentów zostanie nałożone na lekarzy czy apteki. Mimo to Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia w ubiegłym tygodniu zaapelowało do dostawców oprogramowania aptecznego o pilne wdrożenie obsługi ograniczenia czasowej i ilościowej sprzedaży leków.
4. Ceny maksymalne na leki
Minister Zdrowia będzie mógł w drodze obwieszczenia ustalić maksymalne urzędowe ceny zbytu (zawierające podatek VAT oraz marżę hurtową/apteczną) dla:
(i) produktów leczniczych o kategorii OTC i Rx, (ii) wyrobów medycznych, (iii) środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, (iv) produktów biobójczych oraz (v) surowców farmaceutycznych,
– które mogą być wykorzystane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, z wyjątkiem tych produktów, których cena została ustalona w odrębnej decyzji refundacyjnej.
Naruszenie cen maksymalnych skutkować będzie wymierzeniem sankcji finansowych w wysokości od 5 000 do 5 000 000 zł, a w przypadku wielokrotnego naruszenia wprowadzonych przepisów nałożeniem przez UOKiK kary w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
W opozycji do przyjętych zmian legislacyjnych zmierzających do ułatwiania funkcjonowania aptek, w dalszym ciągu obserwujemy negatywną praktykę Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych przedłużających postępowania o udzielenie czy przeniesienie zezwolenia na prowadzenie apteki. Praktyka pokazuje, że organy inspekcji farmaceutycznej, wbrew fundamentalnej zasadzie legalizmu, żądają od podmiotów planujących uruchomienie nowej/nabytej apteki, przedłożenia dokumentów niemających związku z przedmiotem postępowania, ani nie wynikających z przepisów prawa. Niepokoi fakt , że zamknięta czy unieruchomiona apteka, nie rzadko w pełni zatowarowana, nie może nieść oczekiwanej pomocy w walce z COVID-19 tylko ze względu na opieszałość organu administracji publicznej.
Naszym zdaniem taki stan rzeczy nie powinien mieć miejsca, postępowania w zakresie wydawania lub przeniesienia zezwoleń powinny być prowadzone sprawnie i szybko, nie generując zbędnych utrudnień dla podmiotów, które są obecnie kluczowe w procesach zwalczania i zapobiegania pandemii. W jej obliczu uruchomienie kolejnych aptek powinno być traktowane priorytetowo.
