Nowe postępowanie przed UOKiK dot. przewagi kontraktowej na rynku spożywczym

28 grudnia 2016 r. Prezydent podpisał ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.

Zakres ustawy

Ustawa sankcjonuje nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej przez jedną ze stron umowy sprzedaży. Ma jednak zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do umów, których przedmiotem są produkty rolne lub spożywcze.

Przewaga kontraktowa rozumiana jest jako znaczna dysproporcja w potencjale ekonomicznym wykorzystywana wobec drugiej strony umowy, która nie ma możliwości sprzedaży albo kupna produktów od innego przedsiębiorcy.

Ustawa określa otwarty katalog nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej – mogą to być w szczególności:

• nieuzasadnione rozwiązanie umowy lub zagrożenie jej rozwiązaniem;
• przyznanie wyłącznie jednej stronie uprawnienia do rozwiązania umowy, odstąpienia od niej lub jej wypowiedzenia;
• uzależnianie zawarcia lub kontynuowania umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, nie mającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
• nieuzasadnione wydłużanie terminów płatności.

Tryb postępowania

Organem właściwym w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową prowadzone jest Prezes UOKiK („UOKiK”), który wszczyna postępowanie z urzędu.

Przedsiębiorca, który ocenia, że jego partner handlowy w sposób nieuczciwy wykorzystuje swoją przewagę rynkową, może natomiast złożyć do UOKiK stosowane zawiadomienie. UOKiK  wszczyna postępowanie, gdy:

1. łączna wartość obrotów między dostawcą a odbiorcą w którymkolwiek z 2 lat poprzedzających rok wszczęcia postępowania przekroczyła 50 tysięcy zł, oraz
2. obrót nabywcy albo dostawcy, który wykorzystywał przewagę kontraktową (lub grupy kapitałowej do której należy) w roku poprzedzającym rok wszczęcia postępowania przekroczył 100 milionów zł.

Co istotne, w sprawach z zakresu praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową, UOKiK może, analogicznie jak w postępowaniach antymonopolowych,  przeprowadzić u przedsiębiorcy kontrolę. W toku kontroli UOKiK ma prawo m.in. do niezapowiedzianego wstępu do wszystkich pomieszczeń kontrolowanego przedsiębiorcy, żądania udostępnienia wszelkich dokumentów związanych z przedmiotem kontroli czy żądania ustnych wyjaśnień.

Jeżeli UOKiK nie dopatrzy się naruszenia prawa, umowy postępowania. Jeżeli jednak uzna, że kwestionowane działanie przedsiębiorcy jest  sprzeczne z dobrymi obyczajami i zagraża istotnemu interesowi drugiej strony albo narusza taki interes, wyda decyzję stwierdzającą stosowanie przez przedsiębiorcę praktyki nieuczciwie wykorzystującej przewagę kontraktową.

W decyzji stwierdzającej nieuczciwość stosowanych praktyk, UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości do 3 proc. obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok nałożenia kary.

Jeżeli jednak w toku postępowania przedsiębiorca,  zobowiąże się do podjęcia określonych działań w celu zakończenia naruszenia (lub wyeliminowania jego skutków), UOKiK może zobowiązać stronę do takiego działania. Wydanie decyzji zobowiązującej nie wiąże się z nałożeniem na przedsiębiorcę kary pieniężnej.

Ustawa wejdzie w życie po 6 miesiącach od dnia jej ogłoszenia.

Katarzyna Łoś

Marta Balcerowska
Radca Prawny, Senior Associate

marta.balcerowska@dzp.pl