Spory patentowe w branży farmaceutycznej – ugody „pay-for-delay” ograniczają konkurencję

W lipcu 2009 roku Komisja Europejska opublikowała raport przedstawiający warunki konkurencyjności na rynku farmaceutycznym. Tak zwane badanie sektorowe przedstawia stan konkurencji, innowacyjności i zwyczajów handlowych na wybranym rynku. Ciekawym wnioskiem badania jest wskazanie na szczególne ryzyko antykonkurencyjne w zakresie porozumień ugodowych w sprawach patentowych. Wniosek ten poparty jest aktualną praktyką decyzyjną Komisji.

Głównym celem badania było dostarczenie Komisji i innym organom władzy publicznej niezbędnych informacji celem „zagwarantowania europejskim pacjentom bezpiecznych, skutecznych i przystępnych cenowo leków a zarazem stworzenia otoczenia gospodarczego zachęcającego do prowadzenia badań, sprzyjającego cennym innowacjom oraz wspierającego konkurencyjność w omawianym sektorze,” czyli innymi słowy stworzeniem warunków dobrej konkurencji.

Jednym z obszarów szczególnego zainteresowania Komisji są porozumienia ugodowe zawierane w sprawach patentowych pomiędzy producentami leków innowacyjnych i leków generycznych.

W trakcie badania stwierdzono, że „porozumienia ugodowe, które ograniczają możliwość wprowadzenia leku generycznego oraz przewidują przekazanie środków finansowych przez producenta innowacyjnego na rzecz co najmniej jednego producenta generycznego, są przykładem porozumień potencjalnie ograniczających konkurencję, zwłaszcza gdy powodem zawarcia porozumienia jest podział zysków poprzez płatności dokonywane przez producenta innowacyjnego na rzecz producentów generycznych ze szkodą dla pacjentów i finansów publicznych w sektorze ochrony zdrowia.” Porozumienia te znane są jako porozumienia „pay-for-delay”.

Zidentyfikowane ryzyko okazało się być na tyle poważne, że od momentu publikacji badania, Komisja wydała już 4 raporty monitorujące stan wykorzystywania takich porozumień. Raporty dostępne są na stronie internetowej Komisji.

W ciągu prawie 5 lat od wydania raportu Komisja wydała dwie decyzje w sprawie wykorzystywania porozumień pay-for-delay w celach ograniczania konkurencji, gdzie suma nałożonych dotychczas kar przekroczyła 165 milionów EUR, nałożonych na największych graczy na rynku farmaceutycznym. Kolejne dwa postępowania trwają.