Przełomowe rozstrzygnięcie NSA

11 stycznia 2019 r. zapadło przełomowe rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II GSK 4626/16), w którym uznano, że umowy zawierane przez firmy farmaceutyczne z lekarzami o przygotowanie raportu z konferencji stanowią nieoskładkowane umowy o dzieło, a nie oskładkowane umowy zlecenia. Wyrok jest prawomocny.

Przedmiotem kontroli NSA był wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2016 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2722/12), w którym nietrafnie oddalono w całości skargę na decyzję Prezesa NFZ, utrzymującą w mocy decyzje dyrektora Świętokrzyskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ, stwierdzającą objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym lekarza, z którym firma farmaceutyczna zawarła umowę w przedmiocie wykonania raportu z konferencji naukowej.

Narodowy Fundusz Zdrowia w obu instancjach, za Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, przyjął, że czynności wykonywane w ramach umowy zawartej z lekarzem nie miały charakteru czynności przynoszących konkretny materialny rezultat, lecz były one w istocie realizowane w ramach umowy starannego działania, która podlega oskładkowaniu. NFZ uznał przy tym, że czynności te mają charakter odtwórczy i nie stanowią utworu w rozumieniu prawa autorskiego. Również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 19 kwietnia 2016 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2722/15) wyraził pogląd, że: „przedmiotem spornej umowy było jedynie odtworzenie przebiegu sympozjum naukowego, a nie dokonanie własnego (autorskiej) jego oceny przez ubezpieczoną i nie nosi znamion profesjonalnego opracowania naukowego”.

Naczelny Sąd Administracyjny podzielił naszą argumentację, uchylił w całości wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oraz decyzje NFZ wydane w obu instancjach. W ustnym uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że mechanizm wynagrodzenia za rezultat a nie staranne działanie oraz określenie z góry w umowie konkretnego dzieła jako przedmiotu umowy nie pozwala na uznanie jej za umowę o świadczenie usług, do której odpowiednio stosujemy przepisy o zleceniu (art. 750 Kodeksu cywilnego).

Wyrok ten jest istotny dla branży farmaceutycznej, gdyż przełamuje dotychczasową niekorzystną linię orzeczniczą sadów administracyjnych skutkującą koniecznością odprowadzania składek od umów zawieranych z lekarzami. Wyrok ten będzie stanowił istotny argument w sporach z Narodowym Funduszem Zdrowia w przyszłości. Doniosłość wyroku podkreśla fakt, że jest on wyrokiem merytorycznym, a nie kasacyjnym (tzn. sprawa nie została zwrócona WSA w Warszawie do ponownego rozpatrzenia).

Przedmiotową sprawę prowadził r.pr. Tomasz Kaczyński, adw. Tomasz Kubicki oraz adw. Wiktor Krzymowski.