Sejm przyjął ustawę o konsumenckiej pożyczce lombardowej

14 kwietnia 2023 r. Sejm RP przyjął w III czytaniu rządowy projekt ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej. Autorami projektu było Ministerstwo Finansów razem z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ustawa została skierowana do Senatu RP, gdzie 9 maja 2023 r. będzie przedmiotem prac Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Najbliższe planowane posiedzenie Senatu RP odbędzie się 10 i 11 maja 2023 r., natomiast Sejmu RP 24-26 maja 2023 r., dlatego najprawdopodobniej do końca maja ustawa zostanie skierowana do podpisu Prezydenta RP.

Ustawa kompleksowo reguluje rynek lombardów w Polsce, określając m.in.

• zasady wykonywania działalności lombardowej,
• wymogi i obowiązki dotyczące przedsiębiorców lombardowych,
• zasady i tryb zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej,
• sprzedaż przedmiotu objętego zabezpieczeniem lombardowym,
• uprawnia przysługujące konsumentowi,
• sankcje karne za naruszenie przepisów ustawy.

Ustawa była przedmiotem oceny różnych instytucji publicznych i prywatnych, m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich.

Planowany termin wejścia w życie regulacji ustawy to 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Warto zaznaczyć, że przepisów ustawy nie stosuje się do umów zawartych przed wejściem w życie ustawy.

Działalność lombardowa

Ustawa definiuje działalność lombardową jako działalność gospodarczą polegającą na:

• zawieraniu przez przedsiębiorcę umów konsumenckiej pożyczki lombardowej z konsumentem lub,
• sprzedaży przez przedsiębiorcę przedmiotów zabezpieczenia lombardowego.

Przedsiębiorcą lombardowym będzie mogła być wyłącznie spółka z ograniczona odpowiedzialnością (z kapitałem zakładowym powyżej 50 tys. zł) lub spółka akcyjna.

Firma przedsiębiorcy lombardowego powinna zawierać słowo ,,lombard”. Tylko przedsiębiorcy lombardowi będą mogli wykorzystywać oznaczenie „lombard” w swojej firmie.

Członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem lub prokurentem przedsiębiorcy lombardowego będzie mogła być wyłącznie osoba, która nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub przestępstwo skarbowe.

Rejestr KNF

Działalność lombardowa będzie działalnością regulowaną, dlatego Komisja Nadzoru Finansowego ma prowadzić rejestr przedsiębiorców lombardowych. Dopiero od uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorca będzie mógł wykonywać działalność lombardową. Każdy przedsiębiorca chcący wykonywać działalność lombardową będzie musiał złożyć wniosek o wpis do rejestru zawierający podstawowe dane na temat swojej działalności oraz uiścić opłatę. Dane przedsiębiorcy zawarte w rejestrze będą zawierać:

• firmę i adres siedziby przedsiębiorcy;
• numer identyfikacji podatkowej (NIP);
• numer rejestrowy;
• listę zawierającą adresy wszystkich lokali, w których prowadzona jest przez przedsiębiorcę działalność lombardowa;
• numer w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej

Nowe przepisy mają szczegółowo unormować umowę konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umowę konsumenckiej pożyczki lombardowej zawieranej na odległość.

Umowa pożyczki lombardowej ma polegać na tym, że przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową zobowiązuje się oddać do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do spłaty całkowitej kwoty do spłaty w oznaczonym terminie oraz do udzielenia zabezpieczenia przez ustanowienie zabezpieczenia lombardowego.

Ustawa  precyzuje czym jest zabezpieczenie lombardowe. Ma to być środek zabezpieczający wykonanie umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej, polegający na ograniczeniu prawa do dysponowania przedmiotem zabezpieczenia przez konsumenta, w szczególności przez:

• przeniesienie przez konsumenta własności przedmiotu zabezpieczenia lombardowego na przedsiębiorcę wykonującego działalność lombardową;
• zobowiązanie konsumenta do przeniesienia własności przedmiotu zabezpieczenia lombardowego na przedsiębiorcę wykonującego działalność lombardową – w przypadku braku spłaty całkowitej kwoty do spłaty w terminie;
• upoważnienie przedsiębiorcy wykonującego działalność lombardową do sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego – w przypadku braku spłaty całkowitej kwoty do spłaty w terminie;
• ustanowienie zastawu na przedmiocie zabezpieczenia lombardowego na rzecz przedsiębiorcy wykonującego działalność lombardową lub wskazaną przez niego osobę.

Przedmiotem zabezpieczenia lombardowego może być tylko rzecz ruchoma.

Przy zawieraniu umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej przedsiębiorca lombardowy ma obowiązek przekazać konsumentowi, przed zawarciem umowy, informacje na temat m.in.:

• przedsiębiorcy lombardowego (firmy, adresu siedziby, numerów z rejestrów, danych kontaktowych);
• kwocie pożyczki lombardowej;
• zasadach i terminie spłaty całkowitej kwoty do spłaty;
• skutkach braku spłaty całkowitej kwoty do spłaty w terminie;
• zabezpieczeniu lombardowym (przedmiotu zabezpieczenia lombardowego (marce, cechach szczególnych, rodzaju); sposobie ustanowienia zabezpieczenia lombardowego, szacunkowej wartości przedmiotu zabezpieczenia lombardowego i sposobie jej określenia).

Umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej musi być zawarta w formie pisemnej. Sama umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały.  Może być zawarta na czas oznaczony, nie krótszy niż 7 dni. Ponadto umowa musi zawierać elementy, które przedsiębiorca ma obowiązek przedstawić konsumentowi przed zawarciem umowy.

Ustawa precyzuje maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów konsumenckiej pożyczki lombardowej, obliczanych według wzoru.

Ponadto przewiduje również możliwość zawarcia umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej na odległość, czy bez jednoczesnej fizycznej obecności obu stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej włącznie.

Sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia lombardowego

Jeżeli konsument nie spłaci całej kwoty w terminie, przedsiębiorca będzie mógł dokonać sprzedaży przedmiotu objętego zabezpieczeniem lombardowym.

Sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia lombardowego będzie odbywać się w formie aukcji elektronicznej kierowanej do nieograniczonego kręgu podmiotów, chyba że wartość kwoty konsumenckiej pożyczki lombardowej udzielanej konsumentowi nie przekracza 500 zł. Czas trwania aukcji nie może być krótszy niż 5 dni. Ustawa precyzuje:

• wysokość ceny wywoławczej;
• ogłoszenie aukcji;
• przeprowadzenia aukcji;
• składanie ofert;
• wybór oferty.

Jeżeli przedmiot zabezpieczenia lombardowego nie zostanie sprzedany w toku aukcji, przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową ponownie wystawi ten przedmiot na drugiej aukcji.

Przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową będzie musiał niezwłocznie przekazać konsumentowi nadwyżkę kwoty uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego przekraczającej całkowitą kwotę do spłaty, w części, w jakiej nie została ona zapłacona przez konsumenta przed terminem spłaty całkowitej kwoty do spłaty.

Odpowiedzialność karna

Za nieprzestrzeganie regulacji ustawy projektodawcy przewidzieli odpowiedzialność karną w postaci kary grzywny, m.in. za:

• wykonywanie działalności lombardowej bez wpisu do rejestru – grzywna do 500 000 zł.
• prowadzenie reklamy działalności lombardowej bez umieszczenia w niej komunikatu wyraźnie wskazującego na wykonywanie działalności lombardowej – grzywna do 50 000 zł.
• naruszenie obowiązku sprzedaży przedmiotu objętego zabezpieczaniem lombardowym w formie aukcji elektronicznej dla nieograniczonego kręgu podmiotów – grzywna do 100 000 zł.
• niedokonanie lub dokonanie sprzecznie z przepisami ustawy zwrotu nadwyżki kwoty uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego przekraczającej całkowitą kwotę do spłaty – grzywna do 100 000 zł.