Share„Zaskarżona decyzja nie zawiera wystarczająco przekonywującego uzasadnienia wysokości wymierzonej kary z uwzględnieniem przesłanek wymienionych w art. 104 ust. 2 ustawy”. Tymi słowy Wojewódzki Sąd Administracyjny konkluduje wyrok wydany w dniu 15 grudnia 2011 r. (sygn. akt. VII SA/Wa 2277/11), w którym uchyla decyzję Głównego Inspektora Sanitarnego w przedmiocie ukarania za niewłaściwe oznakowanie, w tym prezentację i reklamę środka spożywczego. Przy okazji analizy sentencji ww. wyroku pojawia się zatem pytanie czym są dyrektywy określone w przywołanym przepisie oraz jaki mają one wpływ na postępowanie prowadzone przez inspekcję sanitarną.
Posiłkując się przytoczonym orzeczeniem należy wskazać, iż przesłanki uregulowane w art. 104 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia są niczym innym jak dyrektywami wyboru konsekwencji prawnych, które ograniczają uznanie przysługujące organom inspekcji sanitarnej. Skutkiem tego w każdym postępowaniu, niezależnie od tego czy jest prowadzone przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego czy GIS-a, dany organ jest zobowiązany do wzięcia pod uwagę przy wymierzaniu kary: stopnia szkodliwości czynu, stopnia zawinienia i zakresu naruszenia, a także dotychczasowej działalności podmiotu funkcjonującego na rynku spożywczym oraz wielkość produkcji zakładu.
Antycypując omówienie poszczególnych przesłanek, warto dodać, że obowiązek ich rozpatrzenia należy rozumieć również w kontekście przedstawienia prawidłowego uzasadnienia oceny dokonanej przy miarkowaniu wysokości wymierzonej kary. Stąd też organ, przed którym toczy się dane postępowanie, jest nie tylko zobowiązany do wzięcia pod uwagę ww. przesłanek, ale również szczegółowego wyjaśnienia tego w uzasadnieniu do każdej wydanej decyzji.
Interesującym, w kontekście poszczególnych przesłanek, jest również to, że dotyczą one zarówno osoby samego przedsiębiorcy, w tym motywów, które organy inspekcji sanitarnej zobowiązane są zbadać, jak i skutków, które niosły ze sobą zakwestionowane działania.
Pierwsza grupa przesłanek obejmuje między innymi stopień szkodliwości, który można przypisać danemu czynowi. Należy go rozumieć jako zakres negatywnych konsekwencji płynących dla konsumentów wywołanych na skutek popełnienia przez danego przedsiębiorcę ocenianego zachowania. Ponadto, w ramach pierwszej grupy mamy takie kryteria miarkowania wysokości kary jak stopień zawinienia i zakres naruszenia. W przypadku tych ostatnich szczególnie trudnym do określenia pozostaje stopień zawinienia. Wydaje się, iż można go opierać nie tylko na trudnym do rozstrzygnięcia założeniu o umyślności danego zachowania, ale przede wszystkim na ustaleniu czy dany przedsiębiorca dysponował wystarczającą wiedzą, bądź doświadczeniem, aby uniknąć jego wystąpienia. W kontekście ww. wątpliwości o wiele łatwiejszym jest określenie zakresu naruszenia, który jest najczęściej dokonywany poprzez wskazanie naruszonych przepisów. Istotnym jest, iż organy inspekcji sanitarnej zobowiązane są do nałożenia kary nie tylko na podstawie naruszenia przepisów krajowych, ale również nieprawidłowego zastosowania norm wspólnotowych, w szczególności dotyczących znakowania środków spożywczych.
Druga grupa przesłanek dotyczy działalności przedsiębiorcy na rynku spożywczym oraz wielkości produkcji prowadzonego zakładu. Kryteria te pozostają zatem bez związku z konkretnym naruszeniem, a dotyczą raczej oceny dotychczasowego sposobu kierowania przedsiębiorstwem spożywczym przez danego przedsiębiorcę. Określając dotychczasową działalność organ prowadzący postępowanie jest w szczególności zobowiązany wziąć pod uwagę wysokość wymierzonych wcześniej kar, bądź ich brak. Natomiast posiłkując się kryterium dotyczącym wielkości produkcji zakładu nie powinien poprzestać na samej liczbie opakowań wprowadzonych do obrotu, ale mieć na uwadze również przychód danego przedsiębiorcy, a także koszty poniesione na jego uzyskanie.
Jednocześnie, co zostało potwierdzone w orzecznictwie administracyjnym, organ nie może zapominać, że dana kara nie powinna być wymierzona w rażąco wygórowanej wysokości. Istotnym jest, iż za karę taką uznawana jest kara, które może prowadzić do faktycznego zakończenia działalności gospodarczej prowadzonej przez danego przedsiębiorcę.
